Het coronavirus heeft hard toegeslagen in de museumwereld. De uitbraak van COVID-19 dwong talloze musea en culturele instellingen hun deuren te sluiten. Toch heeft de coronacrisis er niet voor gezorgd dat de Nederlandse kunstschatten achter slot en grendel verdwenen zijn. De culturele sector is immers een creatieve sector, en dus wordt er volop gezocht naar alternatieve oplossingen in het “nieuwe normaal”.
Zo experimenteren talloze musea op dit moment met virtuele tentoonstellingen en digitale rondleidingen. Het Rijksmuseum nam het voortouw met een digitale tour door de Eregalerij, en inmiddels zijn het Stedelijk Museum Amsterdam, Centraal Museum Utrecht, Beelden aan Zee en nog vele andere Nederlandse topmusea online beschikbaar.
Over de hele wereld worden tentoonstellingen steeds meer gedigitaliseerd. Naast de bekende grote musea zoals het Guggenheim in New York of de Sixtijnse Kapel in Rome, is ook het platform Google Arts & Culture bezig met grote online tentoonstellingen. Google Arts & Culture doet dit in de vorm van een gedigitaliseerde collectie. Een voorbeeld hiervan is de online tentoonstelling Faces of Frida, waarbij het platform heeft samengewerkt met dertig musea voor het maken van een virtuele tentoonstelling over het leven en werk van kunstenares Frida Kahlo.
Maar wil je meer dan alleen online ronddwalen? Dan kan je ook de virtuele rondleidingen bekijken van Het Thuismuseum.
Ideaal in tijden van social distancing
Het Thuismuseum is een nieuw initiatief van My Daily Shot of Culture, een platform dat zich richt op het maken van blogs, vlogs en podcasts over de Nederlandse cultuursector. De virtuele rondleidingen worden aangeboden in de vorm van wekelijkse vlogs, die per stuk tussen de vijftien en twintig minuten duren. Tot nu toe zijn er al een handvol rondleidingen beschikbaar van onder andere Naturalis in Leiden, de Hermitage in Amsterdam en Museum Prinsenhof in Delft.
In een leeg museum worden de rondleidingen op een enthousiaste manier gepresenteerd door de vloggers van My Daily Shot of Culture. Na een introductie van een van vloggers over het museum wordt je meegenomen in een one-shot vlog door een aantal tentoonstellingsruimtes. In de ruimtes krijg je een algeheel beeld van de tentoonstelling en objecten. Om dit beeld te versterken, wordt er per ruimte over een aantal objecten wat meer vertelt. De objecten komen goed in beeld waardoor zelfs het T.rex-skelet in het Naturalis beangstigend op je beeldscherm overkomt.
De virtuele rondleidingen zijn toegankelijk voor iedereen. Ideaal in tijden van social distancing, dus. De rondleidingen zijn bovendien informatief. Je krijgt dus niet alleen een goed beeld van het gepresenteerde museum: ook de collectie van de betreffende instelling komt mooi naar voren. Wat dit betreft bieden online museumbezoeken een uitstekend alternatief voor de “ouderwetse” fysieke rondgang.
In de toekomst
Zullen virtuele rondleidingen dan ook het museumbezoek van de toekomst zijn? Dat lijkt onwaarschijnlijk. Er is nu grote vraag naar online materiaal van musea, omdat het normale aanbod is weggevallen. Door de digitalisering van musea worden tentoonstellingen voor iedereen toegankelijk. Dit is een positieve trend. Maar de digitale ervaring zal niet gelijk zijn aan de fysieke ervaring.
Pas als je in Naturalis voor een opgezette olifant of T. rex-skelet staat, besef je hoe indrukwekkend dat is. Of wanneer je voor een groot doek staat en je de kleuren van het schilderij echt tot je kan nemen. Die ervaring gaat vooralsnog verloren.
Wel geven virtuele rondleidingen een beter beeld van een museum dat je normaal gesproken niet zou bezoeken. Daarnaast zijn digitale rondleidingen een goede manier om potentiële bezoekers enthousiast te maken over een tripje naar het museum.
En in een periode van thuisquarantaine, waarin het openbare leven stilstaat en kunst achter slot en grendel blijft, zijn de informatieve en amusante rondleidingen van Het Thuismuseum al helemaal een ideale oplossing. Met behulp van het internet is het immers makkelijker dan ooit om van kunst te genieten. Het motto van Het Thuismuseum (“kijken, kijken, niet lopen”) is daarom relevanter dan ooit.
Door Cathelijne Brouwer.
Cathelijne Brouwer (1995) begint in september aan de master Cultuurgeschiedenis van Modern Europa aan de Universiteit van Utrecht. Hiervoor heeft zij de bachelor Cultureel Erfgoed afgerond en heeft zich door middel van een minor en afstudeerstage verdiept in de praktische en theoretische aspecten van het tentoonstellen en informatievoorziening van musea.
