Column: De koning komt!

Paleis op de DamDaar sta ik dan, op de Dam. Met die woorden over een eerdere balkonscène in m’n achterhoofd: ‘Ach armen! Wat zijn wij toch nog dwaas en weinig ontwikkeld dat wij nog aan dergelijke domheden ons schuldig maken!’ Toen Domela als hoofdredacteur van Recht voor Allen deze woorden in 1886 drukte, wachtte het volk geen inhuldiging. Maar de Oranjegezindheid was er tijdens het jaarlijkse bezoek van Willem III aan de hoofdstad niet minder om. En in de tussentijd is er weinig veranderd. Staande op een vensterbank kijk ik uit over een enthousiaste en oranjegekleurde mensenmassa. Een enkel bordje tegen de monarchie steekt (nog) in de lucht.

Half 11, de koning komt! De balkondeuren gaan open en een oorverdovend gejuich stijgt op. En ach, arme Domela: ik juich mee. Want inmiddels hebben ‘we’ al een aantal uur gewacht. Hier heeft zich een volk verzameld dat een historisch moment wil vieren en zich daarmee bewust toont van een traditie. Het Koningslied is dan ook geen enkele keer gezongen en met de vrouw naast me op de vensterbank heb ik zeker tien minuten over ceremonieel koningschap gediscussieerd. Het leek haar een goed idee. Al is Oranje voor sommigen vooral aanleiding tot een feestje, voegde ze eraan toe, maar waarom zouden we Willem-Alexander weg doen als hij de aanleiding voor zoveel vrolijkheid is? De eerste maten van het Wilhelmus klinken en ik voel hoe ik samen met duizenden anderen een stukje nationaal erfgoed in stand houd.

Al is het koningshuis niet het erfgoed waar we zondermeer trots op hoeven te zijn, dat besef ik me terdege. Daarom bevind ik me twee uur later op het Waterlooplein.  Terwijl Domela voor zijn uitspraken over Willem III en het Oranjegepeupel inmiddels in de cel zat, was dit immers de plek waar in februari 1887 rood en oranje met elkaar op de vuist gingen. Aanleiding waren de avonturen Uit het leven van Koning Gorilla, telg uit een roemrucht Gorilla-geslacht die zich ontpopte tot een ware machtswellusteling en seksmaniak. Het volk had de kennis gretig tot zich genomen, en ook ik laat me graag bijscholen.

‘Weg met de monarchie’ en ‘bang zal-ie leve’ staat nu met zwarte viltstift op grote posters gekalkt. Mooie omkeringen van de toejuichingen op de Dam, maar na een korte grinnik word ik er ook een beetje chagrijnig van. Want hoe we dit dan gaan aanpakken, kan ik nergens lezen. Een troepje verdwaalde Oranjevrienden staat voor het podium te blèren. Stompzinnig, ik geef het meteen toe, maar verbazingwekkender vind ik de reactie vanaf het podium. Want door de microfoon wordt net zo hard terug gegild. Het Oranjegeluid mocht door Domela dan als gebrul betiteld worden, het tegengeluid van de linkse beweging heeft tijdens deze manifestatie niet veel meer inhoud.

Protest

Vlak voordat ik me omdraai, lees ik op een kartonnen bord: ‘in 1980 was het leuker’. Ik kan niet uit eigen ervaring spreken – want werd pas zeven jaar later geboren – maar ik denk wel dat het waar is. In 2013 is de mobiliserende kracht van het koningshuis sterker dan ooit, maar fungeert het niet langer als succesvolle basis voor een protestbeweging. Beste Domela, ik ben een beetje in de war. Daarom zwaai ik nog een laatste keer naar het Paleis en pink ik tegelijkertijd een traantje weg.

Anne Petterson

Deze column verscheen eerder dit jaar op het blog Onvoltooid Verleden. Geïnspireerd geraakt door het verhaal van Anne Petterson? Doe zelf (voor 15 september) mee aan onze schrijfwedstrijd.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Type je zoekwoorden hierboven en druk op Enter om te zoeken. Druk ESC om te annuleren.

Terug naar boven