‘A Family Portrayed’, Van Loon in Foam: een waaier van verscheidenheid

Wanneer de meeste Nederlanders door hun familiealbums bladeren komen er ongetwijfeld opmerkingen voorbij als: “Kijk nou, is dat opa in een matrozenpakje? Ja nee dat moet wel, 1928 staat erbij geschreven? Ja, dat is hem denk ik toch” of “Wat kijken ze toch allemaal ongelukkig op deze foto, er lacht helemaal niemand?” Na tien minuten slaat menigeen het album maar weer dicht. Teleurgesteld misschien, soms een tikkeltje verrast of toch enigszins blij. Een enkele herkenning maakt immers al veel goed.

Een familiegeschiedenis lijkt soms niets meer dan een verzameling verstarde blikken verpakt in kleding die er niet zo comfortabel uitziet. Allemaal voorouders in te strakke korsetten of met te grote snorren. In een enkel geval springt er nog een hippige tante uit of was er een vrij geslaagde amateurfotograaf in de familie, maar dan heb je het vaak wel gehad. Natuurlijk zijn er uitzonderingen op de regel. En in het geval van de Amsterdamse regentenfamilie Van Loon is hier zeker sprake van.

Omdat Museum Van Loon wegens restauratiewerkzaamheden een tweetal maanden de deur op slot gooit, hebben zij besloten hun indrukwekkende fotocollectie tijdelijk uit te lenen aan de overburen: het fotografiemuseum Foam. Onder leiding van beeldend kunstenaar en curator Ernst van der Hoeven zijn de familiealbums van de Van Loons nog eens afgestoft en opengeslagen. De pareltjes van deze collectie vind je van 6 februari tot en met 29 maart terug in Foam onder de titel ‘A Family Portrayed’. Niet eerder was de collectie integraal te bewonderen. Voor het eerst heeft het grote publiek de kans om een kijkje te nemen in de volledige collectie van de vaak zeldzame en gevoelige platen van deze familie die al eeuwenlang in Amsterdam resideert.

Thora van Loon-Egidius, ca. 1900 © Studio Nadar _ Courtesy Museum Van Loon
Thora van Loon-Egidius, ca. 1900 [© Studio Nadar / Courtesy Museum Van Loon]
De brochure vertelt ons dat de fotocollectie van Museum Van Loon bestaat uit bijzondere historische interieurfoto’s en historische en hedendaagse portretfotografie. Ondanks dat dit allemaal voorbijkomt, valt het meteen op dat de historische portretfotografie sterk de overhand heeft. Wat voor de beleving helemaal niet erg is, maar de hedendaagse portretfotografie in de kamer daarnaast wordt hierdoor wat ondergesneeuwd. Het zijn er maar een handjevol. Hoewel de gekozen lijn begrijpelijk is, valt het heden lichtelijk weg in de rijkdom van het verleden. De interieurfoto’s, die ook allemaal uit begin twintigste eeuw stammen, versterken dat gevoel nog eens extra.

De vele historische familiefoto’s van de welgestelde Amsterdamse familie – vanaf circa 1850 tot plusminus 1939 –, zijn in een ellenlange vitrine uitgestald. Ze laten niet alleen het royale leven van de familie zien maar ook de ontwikkeling van het medium fotografie van begin tot nu. Hierin is tegelijkertijd oog voor het meer statische portret van de negentiende eeuw tot de meer speelsere opnames uit begin twintigste eeuw. Ook de verschillende technieken waarmee deze portretten zijn gemaakt worden uitgebreid toegelicht. Door deze geschiedenis op te nemen in de brochure en kunstig te presenteren in een wandschildering ter plekke krijgt de tentoonstelling een extra verdiepingsbodem. De foto’s laten bovendien een glorietijd van lang geleden zien, een gegeven wat intrigerend werkt. Dat laatste wordt nog eens onderstreept door het feit dat menig telg van de Van Loon familie zich door de tijd heen heeft laten portretteren door fotografen van internationale en nationale faam, zoals: Gustave Le Gray, Nadar, Wegner & Mottu, Studio Merkelbach en meer recentelijk Koos Breukel en Erwin Olaf.

Vooral de portretfoto’s van de beroemde Franse fotograaf Félix Nadar zijn een mooi, hetzij bescheiden, hoogtepunt in de tentoonstelling. Een levensgrote afdruk van het portret van de in haar dagen invloedrijke Thora van Loon-Egidius wacht de bezoeker bij de ingang van de tentoonstelling op. Het portret, waar door middel van subtiele belichting een majestueuze illusie wordt gewekt, is opvallend simplistisch en tijdloos. Hét kenmerk van de grote Franse fotograaf Félix Nadar en de werkwijze waarmee hij beroemd is geworden. In haar hand houdt Thora een waaier die, ik geef het toe, vergezocht symbool zou kunnen staan voor de verscheidenheid aan portretten in de tentoonstelling en de hoeveelheid technieken waarmee deze portretten gemaakt zijn. Maar er zitten juweeltjes tussen, dat staat vast. Ieder zal er zijn eigen vinden. Ga vooral een kijkje nemen. In ieder geval diegenen die de geschiedenis van de fotografie een warm hart toedragen, of ook wanneer je gewoon eens wilt bladeren in een ander fotoalbum dan dat van je eigen familie.

Mark Bergsma

Van Gisteren Logo Def

Van Gisteren is een werkplaats voor historische projecten. Historisch onderzoek wordt hier omgezet in verhalen, toegankelijke artikelen, documentaires, lezingen en lesprogramma’s. Van Gisteren heeft als als doel geschiedenis voor een breed publiek toegankelijk te maken. Maandelijks wisselen Van Gisteren en Jonge Historici recensies uit, kijk voor de meest recente bijdrage van Jonge Historici op www.vangisteren.nu

 

Berichten gemaakt 1231

Gerelateerde berichten

Type je zoekwoorden hierboven en druk op Enter om te zoeken. Druk ESC om te annuleren.

Terug naar boven