Linda Duits
Dolle mythes: Een frisse factcheck van feminisme toen en nu
Amsterdam University Press, Amsterdam, 2017
ISBN: 9789462983809
€ 17,95
Feminisme leeft. Eerder deze maand werd de #metoo-beweging verkozen tot ‘person of the year’ door Time en bleek de F-site crowdfunding voor inclusief geschiedenisonderwijs een groot succes. Linda Duits, sociaalwetenschapper in populaire cultuur, speelt hier met haar boek Dolle Mythes goed op in. Als er één begrip is dat wordt omringd door stigma’s en clichés, dan is het wel het begrip ‘feminisme’. Duits gaat deze zogenoemde mythes van de tweede feministische golf af en weerlegt (‘factcheckt’) ze één voor één. Met de nodige humor verschaft ze een minimaal overzichtswerk van de tweede golf.
Vijf mythes, vastgeketend in ons collectief geheugen
Hoewel de populariteit van feminisme stijgt, wordt het nog altijd als scheldwoord gebruikt. Het roept een bepaald beeld op waarbij mensen een vies gezicht moeten trekken. Feministen zouden humorloze, zeurderige, mannen hatende, lesbische en witte vrouwen zijn, natuurlijk gepaard met de tuinbroek en een volle bos haar onder de oksels. Niets is minder waar, stelt Duits. Wist u bijvoorbeeld dat de oorspronkelijke naam van de dolle mina bewegingen ‘de versierde kut’ zou zijn? Hoezo humorloos? Feminist zijn is juist iets waar je trots op moet zijn.
Voor iemand die altijd al een filosofie klas (met wellicht een feministische nadruk) wilde volgen, is dit boek zeker een aanrader. Het is alsof Duits naast je zit, en je heel langzaam in jip-en-janneke-taal vertelt wat de achtergrond is van alle bewegingen die zijn ontstaan in de tweede feministische golf: van Simone de Beauvoir tot Judith Butler en Kimberlé Crenshaw. Lof voor Duits, hoe zij dit op een min of meer informele manier aanpakt. Hiermee is het boek erg toegankelijk voor zowel de genderstudies student, de doorgewinterde feminist, maar ook voor je oom of buurvrouw.
Linda Duits heeft een mening, maar wel in Amsterdam
Bij het ontleden van de mythes verschaft Duits een ubondige, maar uitgebreide context. Deze beschrijft ze in drie fases; ze gaat terug naar het verleden, hoe het allemaal ooit is begonnen, dan schetst ze de ontwikkeling en vervolgens gaat ze naar het hier en nu om uiteindelijk tot een conclusie te komen. Met betrekking tot de mythe dat feminisme wit is, wijst Duits op zwarte vrouwen in Nederland die zich in het verleden verzetten tegen het witte feminisme. Die ontwikkeling trekt ze door naar het heden door te wijzen op huidige opiniemakers van kleur die nog altijd van zich laten horen. Op deze manier wordt haar verhaal overtuigend, relevant en vooral duidelijk.
Duits is niet bang om haar persoonlijke mening te geven. Zo schrijft ze dat ze het Oprah Winfrey nooit heeft vergeven dat John Gray zijn bekende boek Men are from Mars, Women are from Venus (1992) bij haar mocht promoten. Dolle Mythes dien je als lezer niet te beschouwen als wetenschappelijke uiteenzetting, het is een ‘bescheiden interventie’ die mensen anders over het feminisme laat denken. Helaas is het beeld dat Duits schetst vooral gericht op Amsterdam, alsof het hele feministische gebeuren alleen daar plaatsvond en -vindt. Dit is jammer, want ook andere steden hebben hun eigen feministische groeperingen gekend. Veel lezers zullen zich hierdoor moeilijk met het boek kunnen identificeren.
Stigma doorbrekend goed
Het is Duits gelukt om een stigma doorbrekend, informeel en grappig overzichtswerk te bieden van de tweede feministische golf, diens ontwikkeling in de jaren zestig, zeventig en tachtig, en haar uitwassen vandaag de dag. Daarin verschilt het boek van de meer wetenschappelijke benadering van de tweede feministische golf in Lilian van der Loo’s De vrouw beslist (1999). Het werk van Duits is relevant en actueel en daarmee toegankelijk voor iedereen. Daarnaast is het gewoon nodig. We worden dagelijks geconfronteerd met het feminisme, en dan maar beter zonder stigma’s. Linda, waar was je al die tijd?
Iris van Olst / van den Brand (1994) is masterstudent culturele geschiedenis en geschiedenisonderwijs aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Naast haar studie is ze onder andere betrokken bij het Centrum voor Gender Studies aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Ze richt zich in haar studie voornamelijk op identiteit met als doel het verhaal van onderbelichte groeperingen te vertellen en toegankelijk te maken.
