Een van de redenen dat ik zo gek ben op de stad Berlijn, is dat daar de geschiedenis letterlijk op straat ligt. De grootse gebeurtenissen uit het verleden hebben onuitwisbare sporen achtergelaten. De stad is doordrenkt van geschiedenis. Maar ook Münster heeft op dit gebied zeker wat te bieden. Ook hier is het verleden bijna tastbaar. Vooral als het gaat om die ene historische gebeurtenis, die de stad nog wat bekendheid geeft bij het Nederlandse publiek: De vrede van Münster.
Na bijna tien maanden in Münster is het echt de hoogste tijd om eens wat te schrijven over de onderhandelingen die een einde maakten aan de Tachtigjarige Oorlog. Even een kleine opfriscursus voor diegene die het hoe/waarom/wie/waar van deze vrede niet meer helemaal helder op het netvlies heeft staan – schaam je overigens niet, ik vind dat historici betere dingen te doen hebben dan feitjes uit hun hoofd leren.
Wat in ieder geval handig is om te weten, is dat het een behoorlijke chaos was in Europa in de eerste helft van de 17e eeuw. Drie katholieke edelen werden in Praag uit het raam gesodemieterd en dit veroorzaakte een hele keten van gebeurtenissen die we nu ook wel kennen als de Dertigjarige Oorlog. Een strijd tussen katholieken en protestanten, waarbij half Europa betrokken was. Toen er ook nog honger en een paar epidemieën volgden, moest er toch echt een oplossing komen.
In Münster en Osnabrück onderhandelden vanaf 1643 afgezanten uit de meer dan 150 Europese staatjes en gebieden. Een aardige klus dus. De onderhandelingen duurder dan ook vijf jaar. In 1648 werd de zogenoemde ‚Vrede van Westfalen‘ getekend en daarmee kwam er een einde aan de grote onrust. Voor de Republiek der Zeven Verenigden Nederlanden had de vrede van Münster, wat een onderdeel was van de vrede van Westfalen, een grote impact. Er kwam een einde aan de Tachtigjarige Oorlog met Spanje. Het vredesverdrag leidde daarnaast tot een definitieve erkenning van de Republiek door onder meer de koning van Spanje.
Als je door de binnenstad van Münster wandelt, kom je gegarandeerd langs een aantal locaties die bij deze vrede een rol hebben gespeeld. Münster bleef redelijk ongeschonden gedurende de oorlog en werd gedurende de onderhandelingen neutraal verklaard. Overal in de stad verbleven en onderhandelden groepjes afgezanten. Het is goed voor te stellen hoe zij zich ophielden in de vele statige herenhuizen die de binnenstad rijk is.
Het Kramerambtshaus was het toneel van de onderhandelingen tussen de Republiek en Spanje. Op 30 januari 1648 werd hier het definitieve verdrag tussen beide landen opgesteld. In dit huis is vandaag de dag het Haus der Niederlande gevestigd. En laat dat nou net het instituut zijn waar ik regelmatig colleges heb. Ik vind het een bijzondere gedachte dat in dezelfde ruimte waar ik les heb, zulke historisch belangrijke onderhandelingen hebben plaatsgevonden.
Op 15 mei 1648 werd de Spaans-Nederlandse vrede definitief bezworen in het Rathaus in Münster. Schilder Gerard ter Borgh legde de Vrede van Münster vast op het witte doek. Vandaag de dag is dit schilderij te bewonderen in het Rijksmuseum.
Rosa Pelser (23) studeerde geschiedenis aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Op dit moment verblijft ze vanwege haar master Nederland-Duitsland-Studies een jaar in Duitsland (Berlijn en Münster).
