Samenvatting
We kunnen er niet omheen: podcasts zijn overal. Ongeveer de helft van de Nederlanders heeft wel eens naar een podcast geluisterd, waarvan een kwart dit wekelijks of dagelijks doet. Ook geschiedenis is een populair onderwerp. Voor publiekshistorici zijn podcasts bijzonder interessant: ze zijn vrij toegankelijk, eenvoudig te verspreiden en bieden de mogelijkheid om een verhaal vanuit verschillende perspectieven te belichten. Toch hebben publiekshistorici nog weinig onderzoek gedaan naar hoe podcasts precies werken. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als historisch onderzoek wordt vertaald naar een podcast? Hoe beïnvloedt de vorm de inhoud? Wat zijn de valkuilen van dit medium, en welke kansen biedt het?
Om het medium beter te begrijpen, heb ik zelf een podcast gemaakt: Call Me Kartini. Deze podcast gaat over Kartini, een jonge Javaanse vrouw die rond 1900 leefde in de koloniale samenleving. Na haar dood werd ze wereldberoemd vanwege de brieven die ze schreef, waarin ze opkomt voor de rechten van de vrouw en kritisch is over de koloniale samenleving. Haar brieven bieden een uniek inkijkje in haar leefwereld en laten zien welke rol gender, ras en klasse speelden in zowel de Javaanse als de Europese samenleving. In mijn scriptie analyseer ik haar brieven vanuit een intersectioneel perspectief en reflecteer ik kritisch op hoe ik dit onderzoek heb vertaald naar een podcast. Ik bespreek de keuzes en dilemma’s waarmee ik geconfronteerd werd en onderzoek de invloed van het medium op het verhaal.
Uit mijn onderzoek blijkt dat het medium van de podcast een duidelijke impact heeft op de onderzoeksmethode en de presentatie van bronnen. Een podcast balanceert op een dunne grens tussen entertainment en educatie, waardoor er altijd het risico bestaat dat het verleden wordt vereenvoudigd. Tegelijkertijd biedt het medium ook mogelijkheden om een genuanceerd verhaal te vertellen. Zo kan een podcast als platform dienen voor een meerstemmig debat over een complex verleden. Bovendien kan een historicus als host een persoonlijke rol aannemen en kritisch reflecteren op welke keuzes er zijn gemaakt tijdens het onderzoek. De scriptie benadrukt ook het belang van ethische overwegingen bij historische projecten over het koloniale verleden, vooral wanneer onderzoekers afkomstig zijn uit landen die ooit kolonisator waren. Het onderzoeksproject geeft daarmee waardevolle inzichten in de voor- en nadelen van het gebruik van podcasts voor het verspreiden van historisch onderzoek. Het werpt bovendien vragen op voor toekomstig onderzoek en hoopt bij te dragen aan de ontwikkeling van meer podcasts die het verleden dichter bij de luisteraar brengen.
Geïnteresseerd geraakt en wil je meer lezen? De volledige paper (Engels) is hier te vinden.
Luister Dasja’s podcast via haar eigen site, of navigeer direct naar de eerste aflevering op Spotify:
Bron omslagfoto: ‘Portret van Raden Ajeng Kartini’ (TM-10018776) © Publiek domein via Wereldmuseum.
Dasja Zonneveldt (1998) studeerde Nederlands en Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Daarna volgde ze de Erasmus Mundus master History in the Public Sphere aan de Central European University en de Tokyo University of Foreign Studies. Ze is geïnteresseerd in (post)koloniale geschiedenis, genderstudies en publieksgeschiedenis. In haar vrije tijd gaat ze het liefst naar musea en luistert ze naar podcasts.
