De criminele identiteit van Sacco en Vanzetti

Vluchtelingen, backpackers, forenzen: bewegingsstromen domineren de sociale geschiedenis en de maatschappelijke actualiteit. Jonge Historici staat de komende weken stil bij het thema ‘Over de grens’, verplaatsingsverhalen in al hun gedaantes en facetten. Vandaag: Pascale van Gils over de criminele identiteit van Sacco en Vanzetti, twee anarchistische en bovendien Italiaanse migranten in de Verenigde Staten. 

In de jaren twintig van de vorige eeuw stonden in de Verenigde Staten twee mannen, Nicola Sacco en Bartolomeo Vanzetti, terecht voor de moord op een bewaker en een penningmeester tijdens een gewapende overval op een schoenenfabriek in Braintree, Massachusetts. Ze zouden beiden in 1927, zeven jaar na deze beruchte overval, eindigen op de elektrische stoel. Tegen die tijd was de zaak uitgegroeid tot een ware cause célèbre en werden er in vrijwel alle grote Westerse steden protesten gevoerd om het duo op vrije voeten te krijgen. Zo waren op 23 augustus 1927 duizenden mensen de straten van Parijs opgegaan om hun solidariteit te tonen met het veroordeelde duo en hun kritiek te uiten op de Amerikaanse autoriteiten. Ook veel intellectuelen pleitten in het voordeel van de twee mannen. Zo toonden zelfs invloedrijke mannen als Albert Einstein en H.G. Wells hun medeleven. Waarom? Omdat zij allemaal geloofden dat Sacco en Vanzetti het niet gedaan hadden en ze een oneerlijk proces hadden gekregen. Het bewijs was bovendien niet erg overtuigend en meerdere getuigen konden de heren wel degelijk van een alibi voorzien. Ze hebben beiden altijd volgehouden dat ze onschuldig waren.

Waarom zijn ze dan toch veroordeeld? Sacco had daar zelf een duidelijk antwoord op en sprak dat uit tijdens de allerlaatste rechtszaak: “I am suffering because I am a radical and indeed I am a radical; I have suffered because I am Italian, and indeed I am Italian.” In de ogen van Sacco en Vanzetti waren zij het slachtoffer in deze zaak. Hun argumentatie was dat ze enkel en alleen schuldig waren bevonden omdat ze actieve anarchisten waren, en bovendien Italiaanse immigranten. Zo schreef John Dos Passos in zijn invloedrijke pamflet Facing the Chair (1927) dat de twee mannen veroordeeld waren omdat ze kritiek hadden op het systeem en de heersende klasse. De grootschalige en verhitte discussie die langzaam maar zeker tot een hoogtepunt kwam in 1927 kan gezien worden als een reactie op de manier waarop menig conservatieve Amerikaan naar Europese immigranten keek.

Maar waaruit bestond dat conservatieve discours waarop zoveel kritiek kwam? Sacco en Vanzetti werden berecht op een interessant moment in de Amerikaanse geschiedenis. Vanaf 1917 was het al mogelijk voor de staat om nieuwkomers te deporteren wanneer ze crimineel of radicaal gedrag hadden vertoond. In de praktijk kwamen deze deportaties weinig voor. Toch stond dit beleid symbool voor een groeiend nativisme binnen de Amerikaanse politiek. Dit zwol aan door de angst voor een communistische revolutie, een korte economische depressie en teleurstelling over de uitkomsten van de Eerste Wereldoorlog.

De zogenaamde “First Red Scare” was op haar hoogtepunt in 1920. Er bestond de angst dat de vele Oost-Europese en Italiaanse migranten die de Verenigde Staten sinds de jaren 1880 binnenstroomden deze communistische of anarchistische ideologie met zich meebrachten. Dit leidde uiteindelijk tot de Immigration Act van 1924, waarbij er vooral sterkere restricties kwamen op immigranten uit Oost- en Zuid-Europa. Naast een angst voor radicalisme bestond er het idee dat deze immigranten de Amerikaanse samenleving op een meer fundamenteel niveau zouden schaden. Deze mentaliteit was gebaseerd op het idee dat de nieuwkomers zeer zouden verschillen van eerdere immigratiestromen die de Amerikaanse samenleving in vroeger tijden hadden gevormd. Dit werd onderbouwd met eugenetische ideeën over de superioriteit van het Amerikaanse ras en haar cultuur. De slechte sociaaleconomische omstandigheden van veel van deze nieuwkomers reflecteerde de inferioriteit van hun biologie en cultuur.

Socioloog en criminoloog Edward Alsworth Ross zette in zijn boek The Old World in the New (1914) deze ideeën nauwkeurig uiteen. Over het algemeen zag hij Italianen als het meest gewelddadig van alle buitenlanders. Volgens Ross bestond er verder een raciaal onderscheid tussen Noord-Italianen en Zuid-Italianen. Zo waren die laatsten niet in staat tot de culturele hoogstanden van het noordelijke ras, waren ze over het algemeen lelijker en bezaten ze niet het vermogen om op een rationele manier voor zichzelf te zorgen. Noord-Italianen pleegden meer “beschaafde” misdaden, zoals fraude, terwijl de mensen uit het zuiden veel meer geneigd waren tot geweld en brute kracht.

Sacco en Vanzetti waren inderdaad onderdeel van die gevreesde anarchistische Europese migrantenstroom, waarvan geloofd werd dat ze om hun ideologie te verwezenlijken de zware misdaad niet zouden mijden. Bovendien waren het Italianen die vanwege hun inferieure genen sowieso een gevaar zouden vormden voor de Amerikaanse samenleving. Deze veronderstellingen over hun identiteit beïnvloedden de beslissingen van de jury en de rechter sterk.

Nog steeds bestaan er sterke twijfels over de eerlijkheid van het proces en de schuldvraag. In 1977, vijftig jaar nadat Sacco en Vanzetti waren geëxecuteerd, werd er in opdracht van de gouverneur van Boston een rapport uitgegeven dat stelde dat het proces verre van eerlijk was verlopen. Toch moet de discussie in de jaren twintig ook zeker niet worden onderschat. Er werd ook tijdens de laatste jaren van het leven van Sacco en Vanzetti sterk getwijfeld aan de conservatieve aanname dat criminaliteit en immigratie zonder meer hand in hand gingen.

Pascale fotoPascale van Gils studeert Modern History (1500-2000) aan de Universiteit Utrecht en is geïnteresseerd in media- en criminaliteitsgeschiedenis. Op dit moment is ze ook werkzaam als eindredacteur voor de website van Jonge Historici.

Berichten gemaakt 1231

Gerelateerde berichten

Type je zoekwoorden hierboven en druk op Enter om te zoeken. Druk ESC om te annuleren.

Terug naar boven