Filmrecensie: Ballon

Ballon (2018)
Regie: Michael Herbig
Land: Duitsland
Vanaf 18 juli 2019 in de Nederlandse bioscopen

 

 

 

Oost-Duitsers die tijdens de Koude Oorlog het IJzeren Gordijn wilden doorkruisen vonden grenswachten, waakhonden en mijnenvelden op hun pad. Honderden Duitsers lieten het leven bij hun vluchtpoging. Tienduizenden werden gearresteerd. De risico’s noopten de mensen die koste wat kost het Westen wilden bereiken tot creativiteit. Ze maakten verstopplekken in auto’s, groeven tunnels en knutselden duikapparaten en vliegtuigen.

Eén van de spectaculairste ontsnappingen vond plaats in 1979. De families Strelzyk en Wetzel  slaagden erin om met een zelfgemaakte heteluchtballon over de grens te vliegen. De nog geen half uur durende vlucht schreef geschiedenis. Media berichtten volop over de ontsnapping, die een blamage voor de DDR was. De gondel van de ballon werd nog datzelfde jaar naar het museum Haus am Checkpoint Charlie in West-Berlijn gesmokkeld. Disney kocht de filmrechten en maakte er in 1982 een spannende film van met John Hurt in de hoofdrol. Gefascineerd door dit verhaal, besloot de Duitse regisseur Michael Herbig dat de tijd rijp was het verhaal opnieuw te verfilmen, ditmaal met Duitse acteurs.

Gedetailleerde DDR

In de film volgen we de gezinnen van Peter Strelzyk en Günter Wetzel bij de voorbereidingen van hun vlucht. Geheimhouding is hierbij van het grootste belang, maar dat valt niet mee met jonge kinderen in huis en een Stasi-agent als overbuurman. Ook vergt het veel inspanning om benodigde materialen voor de dertig meter hoge ballon bij elkaar te krijgen.

Veel aandacht is uitgegaan naar details. Voor het maken van de film stelden autoverzamelaars de karakteristieke Trabanten en Wartburgs beschikbaar, en een overblijfsel van het IJzeren Gordijn figureert als decor. Elders in de film spelen de kinderen met een zelfgemaakt Monopolyspel: het meest kapitalistische aller spellen was natuurlijk niet in de DDR verkrijgbaar. In een andere scène vraagt de eerder genoemde overbuurman aan de handige Peter Strelzyk hem te helpen bij het afstellen van zijn televisieantenne op West-Duitse zenders. De blijdschap is groot wanneer hij eindelijk 3 Engel für Charlie in kleur kan zien, waarmee de makers subtiel het contrast met de grauwe DDR schetsen.

Race tegen de klok

Om een verhaal waarvan de afloop al bekend is spannend te houden nemen de makers hun toevlucht tot filmische trucs. Terwijl de Stasi in werkelijkheid nog in het duister tastte, worden de families in de film op de hielen gezeten door een boosaardige Stasi-beambte met een neiging tot filosoferen. Deze wordt ironischer wijze gespeeld door Thomas Kretschmann, die ooit zelf de DDR ontvluchtte. Meermaals wordt de kijker op het verkeerde been gezet, al zijn een droomsequentie en een van The Silence of the Lambs geleende montagetruc wel erg doorzichtig. Ook de pulserende soundtrack die gelijke tred houdt met de hartslag van de personages mist zijn uitwerking niet.

Ballon is daarom vooral een spannende film. Psychologische diepgang is er nauwelijks. Zo hadden de personages van Peter Strelzyk en Günter Wetzel iets verder uitgediept kunnen worden. Juist hun tegengestelde karakters zouden voor mooi drama kunnen zorgen. Na hun ontsnapping raakten de twee gezinnen zelfs gebrouilleerd. Eveneens worden hun motieven om te vluchten slechts kort aangestipt. En hoewel de film laat zien dat er op een gegeven moment geen weg terug meer was, is het niet vanzelfsprekend om zo’n groot risico te nemen. Günter Wetzel zou met de kennis van nu van het plan afgezien hebben, al heeft hij uiteraard geen spijt van zijn keuze.

 

Door Koen Smilde.

Koen Smilde studeerde geschiedenis in Rotterdam, Wenen en Amsterdam. Zijn interesse gaat onder meer uit naar de twee totalitaire ideologieën van de twintigste eeuw en de omgang met hun erfenis.

 

 

Berichten gemaakt 1256

Gerelateerde berichten

Type je zoekwoorden hierboven en druk op Enter om te zoeken. Druk ESC om te annuleren.

Terug naar boven