Historie is hot. Op steeds meer zenders zien we historische personages voorbij komen: van de sekscrazed Tudors tot zwijmelende Jane Austens. In navolging hiervan verbeelden Jonge Historici in deze nieuwe reeks het verleden. Jorine van Noije liet zich inspireren door MARVEL en plaatste paus Gregorius de Grote in een vroeg-middeleeuwse actiefilm.
Gregorius de Grote staat bekend om zijn hervormingen binnen de rooms-katholieke kerk. Van 590 tot 604 bekleedde hij het ambt als een van de eerste pausen van monastieke herkomst en gedurende deze ambtsperiode construeerde hij de theoretische grondslag voor de functie als eerste der bisschoppen. Zijn bewondering voor de Regula Benedicti bracht Gregorius I tot uiting in zijn Dialogen en hij droeg veel bij aan de ontwikkeling en hervorming van de Romeinse liturgie. Bovendien kreeg vanaf het einde van de zesde eeuw de missionering onder hem een nieuwe impuls, waarbij het kerstenen van de Angelsaksen een groot succes was. Paus Gregorius I staat aan de basis van het middeleeuwse pausdom en is een sleutelfiguur in de overgang van de late oudheid naar de middeleeuwen. Meteen na zijn dood op 12 maart 604 is hij heilig verklaard en een door MARVEL en DC Comics geïnspireerde film kan voor eens en voor altijd duidelijkheid scheppen over de oorsprong van zijn toenaam, de Grote.
Het begin van de film laat kort de jonge, zorgeloze jaren van Gregorius zien. Op de Caelius in Rome staat de villa van zijn rijke familie van patriciërs en daar wordt hij klaargestoomd voor een carrière in de geestelijkheid. Vooral zijn vader Gordianus, vertolkt door Liam Neeson, heeft traditie hoog in het vaandel staan en ziet zijn zoon het liefst in de voetsporen van betovergrootvader paus Felix III treden. Dagelijks wordt Gregorius in de hal van de villa geconfronteerd met het levensgrote portret van zijn voorouder, die hem serieus aanstaart.
Ondertussen heerst er wanorde in de stad Rome, door pest en honger sterven vele inwoners van de stad. Rome is een makkelijke prooi voor de Ostrogoten die onder leiding van Totila de stad belegeren. In 546 grijpen zij hun kans en vallen de stad binnen. De situatie in Rome doet Gordianus besluiten met zijn familie te vluchten naar het landgoed in Sicilië. De volgende scene in de film is cruciaal, Gregorius zet voor het eerst in zijn leven voet buiten de muren van de villa en ziet de staat waarin de stad Rome verkeert. Het straatbeeld is smerig, her en der liggen lijken, Ostrogotische soldaten plunderen kerken en Rome staat in brand. Het staat in schril contrast met het eeuwige Rome wat hij kent uit de verhalen van zijn vader. Met dit tafereel op zijn netvlies gebrand zinkt Gregorius door zijn knieën.
Op zijn 33e is Gregorius, gespeeld door Michael Fassbender (perfect voor deze rol vanwege zijn adellijke trekken en statig voorkomen), Prefect van Rome en het volgen van een politieke carrière heeft de band met zijn vader ernstig bekoeld. Hij heeft volledig afstand gedaan van zijn geestelijke opvoeding en geniet volop van het wereldlijke leven. Als de playboy van Rome ligt de stad ligt aan zijn voeten. Dan bereikt hem het nieuws dat zijn vader overleden is en wordt hij weer met beide benen op de grond gezet. Gregorius keert terug naar zijn thuis op de Caelius dat helemaal verlaten blijkt te zijn. Gregorius voelt dat er iets niet in orde is en ziet dat het portret van zijn betovergrootvader verschoven is. Erachter ziet hij een donkere doorgang die hem onbekend is. Nieuwsgierigheid neemt de overhand en hij volgt de donkere trap naar beneden.
De treden blijven elkaar volgen, de lucht wordt koeler en bedompt en na wat een eeuwigheid lijkt bereikt Gregorius het laboratorium van zijn vader. Meteen valt hem de gouden reliekhouder op, die vastgehouden wordt door Agilolf, gespeeld door Pedro Pascal. Met donkere stem vertelt deze slechterik dat Gregorius te laat is, de inhoud van de reliekhouder is verdwenen. Hierbij laat Agilolf niet na om in details de martelingen en pijnlijke dood van Gordianus te omschrijven. Gregorius staat hetzelfde lot te wachten, maar geluiden vanuit het huis storen Agilolf en het laatste wat Gregorius ziet voordat de reliekhouder tegen zijn slaap gesmeten wordt is de verderfelijke glimlach op het gezicht van zijn tegenstander.
Zoekend door het papierwerk in het laboratorium ontdekt hij de zegel van het Vaticaan op verschillende documenten. In eerste instantie wordt Gregorius geweerd van het terrein van het Vaticaan, maar als hij vertelt wie hij is krijgt hij toegang tot de pauselijke vertrekken. Daar wordt hem het project van zijn vader uitgelegd door paus Pelagius II, vertolkt door Donald Sutherland. Dit project genaamd H.H. (Heilige Hostie) is cruciaal voor het beschermen van het Eeuwige Rome, waar de paus verantwoordelijk voor is. Gregorius neemt afscheid van het publieke leven en voor de buitenwereld lijkt het alsof hij het monastieke leven in ging, maar in de kelder van zijn ouderlijk huis zoekt Gregorius verder naar het recept van de Heilige Hostie waar zijn vader zijn leven voor gaf.
Ondertussen zien we Agilolf aankomen bij een kampement van duizenden ridders in het noorden van Italië. Voordat hij de tent van de Longobardische hertogen binnentreedt neemt hij de inhoud van de reliekhouder tot zich. Wat er in de tent gebeurt blijft voor de kijker onbekend, maar weinig laat zich te raden over als Agilolf met gitzwarte ogen en een bebloed harnas buiten de tent stapt. De Longobarden accepteren hem als koning en onder zijn leiding wordt de tocht naar Rome hervat.
Met deze cliffhanger eindigt de eerste film.
Jorine van Noije (1990) behaalde haar bachelor aan de Radboud Universiteit te Nijmegen, alwaar ze nu de master Roma Aeterna volgt. Ze is gefascineerd door de ontwikkeling van het pausdom in de late oudheid en vroege middeleeuwen.