Samenvatting
Het katharisme in de Languedoc eindigde in 1321 met de executie van Guillaume Bélibaste. De middeleeuwse regio, bekend om haar tolerantie en sociale vrijheden, bood een vruchtbare bodem voor het katharisme. De beweging geloofde in een goddelijke, spirituele kracht als schepper van het goede en een kwaadaardige, materiële macht die verantwoordelijk is voor het aardse en het kwaad. Het katharisme verwierp de katholieke kerk als corrupt en trok aanhangers met haar eenvoudige, spirituele levenswijze. Het katharisme keerde zich tegen katholieke dogma’s en feodale structuren, waardoor het een bedreiging vormde voor zowel kerk als staat. Geassocieerd met het gnosticisme, een vroegchristelijke stroming met dualistische opvattingen, geloofden katharen in bevrijding door zelfkennis en kennis van God. Deze nadruk op innerlijke kennis en goddelijke liefde leidde tot voortdurende strijd met de katholieke kerk, die het katharisme bestreed, net zoals ze eerder het gnosticisme had verworpen.
Om het katharisme uit te roeien, riep paus Innocentius III in 1209 de Albigenzische Kruistocht uit, een campagne die ontaardde in massamoorden, zoals het bloedbad van Béziers. De kerk zag de vervolging als noodzakelijk voor het handhaven van religieuze eenheid. In 1226 lanceerde kardinaal Romano di Sant’Angelo een nieuwe kruistocht tegen de katharen, gesteund door koning Lodewijk VIII, die zich liet leiden door politieke ambities en expansiedrang. Ondanks militaire successen bleef het katharisme voortbestaan, wat paus Gregorius IX ertoe bracht de Pauselijke Inquisitie op te richten. Onder leiding van dominicanen werden systematische en strenge vervolgingen uitgevoerd, waarin angst en verraad centraal stonden. Deze methoden maakten een einde aan het katharisme en veranderden de ooit tolerante Languedoc in een verdeeld en uitgeput gebied.
Geïnteresseerd geraakt en wil je meer lezen? De volledige paper is hier te vinden.
Over de afbeelding:
St. Dominic de Guzman and the Albigensians van schilder Pedro Berruguete
Dit schilderij beeldt het verhaal uit van een geschil tussen Sint Dominicus en de katharen, waarbij de boeken van beiden in het vuur werden gegooid en de boeken van Sint Dominicus op wonderbaarlijke wijze werden bewaard voor de vlammen. Men geloofde dat dit de onjuistheid van de leringen van de katharen symboliseerde.
Source header: ‘Berruguete Ordeal’ – via Wikimedia Commons.
Anke Vandermullen (1996) heeft de bacheloropleidingen Cultureel Erfgoed (Reinwardt Academie) en Lerarenopleiding Geschiedenis (Fontys Hogeschool) afgerond. Momenteel is ze werkzaam in het Stedelijk Museum Breda. Daar draagt ze haar interesse in het Bredase erfgoed aan de bezoekers over.
