Marilyn Monroe is tegenwoordig de meest herkenbare vrouw op de wereld. Dat was ze natuurlijk ook vanaf het moment dat ze bekendheid verwierf met de film The Seven Year Itchuit 1955. Als een ware icoon haalt ze nog steeds de koppen en zo ook met de film Blonde uit 2022, met Ana de Armas in de hoofdrol. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Joyce Carol Oates, en vertelt het verhaal van Marilyn Monroe. In de film worden feit en fictie gemixt, wat Blonde dus geen biopic maakt (ondanks dat het zo geadverteerd werd). Hoewel het leven van de actrice in de popcultuur nog wel eens verheerlijkt wordt, komen er in Blonde veel duisterder aspecten voorbij, die wel degelijk een rol hebben gespeeld in het leven van de actrice.
Marilyn Monroe vs. Norma Jeane Mortenson
De film begint bij het begin en laat een 7-jarige Norme Jeane Mortenson (zoals Marilyn Monroe echt heette) zien, die haar verjaardag samen met haar moeder, Gladys, viert. Als snel komt de kijker erachter dat haar moeder niet stabiel is en veel drinkt. Dit blijkt al helemaal als haar moeder Norma Jeane midden in de nacht meeneemt naar het beboste Hollywood Hills waar op dat moment een hevige brand woedt. Norma Jeane is overduidelijk bang. Haar angst slaat over naar de kijker als ze op een gegeven moment door alle rook de weg niet meer zien. In de scenes die volgen ziet de kijker hoe Gladys haar dochter probeert te verdrinken in bad terwijl ze ook het huis in brand probeert te steken. Na zeventien minuten wordt dan eindelijk Marilyn Monroe “geïntroduceerd”. De fysieke gelijkenis tussen hoofdrolspeelster Ana de Armas en Marilyn Monroe is moeilijk te ontkennen. De Cubaanse de Armas is op geloofwaardige wijze omgetoverd naar het icoon en weet haar stem en accent ook goed na te bootsen. Hoewel de actrice geen woord Engels sprak toen zij naar Amerika kwam, valt het niet te ontkennen dat haar vertolking van de Amerikaanse actrice in deze film zeker Oscarwaardig is.
Abortus, misbruik en verkrachting
De film brengt naast haar jeugd nog meer heftige onderwerpen aan bod. Het eerste halfuur is nog niet voorbij, of we de kijker aanschouwt hoe Monroe tijdens een privé-auditie in het kantoor van de Mr. Z (gebaseerd op Darryl F. Zanuck – de voormalige studiobaas van 20th Century Fox) verkracht wordt. Vooral in het klimaat van de #MeToo-beweging is dit een belangrijke toevoeging die laat zien dat vooral jonge actrices in Hollywood slachtoffer worden van seksueel geweld. De film laat ook zien hoe Monroe leed onder haar status als ‘sekssymbool’. De azende ogen van mannelijke aanschouwers in de film geven op intrigerende wijze weer hoe Monroe meer werd gezien als een seksobject, dan als serieuze actrice. Ook speelt huiselijk geweld een rol in de film. Monroe kreeg hiermee te maken tijdens haar huwelijk met voormalig honkbalspeler Joe DiMaggio. De conservatieve DiMaggio kon het niet hebben dat er zo op Monroe geaasd werd, maar reageerde zijn jaloezie af op Monroe in de vorm van geweld. Tot slot laat de film ook zien dat Monroe een abortus ondergaat. Op het moment van de abortus was de actrice niet getrouwd, maar als ongehuwde vrouw kon een buitenechtelijke zwangerschap haar carrière in Hollywood beëindigen. Persoonlijk heb ik deze scene niet kunnen aanzien, vanwege de expliciete beelden, waarbij de camera als het ware in de baarmoeder van Monroe is geplaatst. In werkelijkheid is er geen enkel bewijs gevonden dat ze een abortus heeft ondergaan. Onder critici heeft deze scene voor veel ophef gezorgd, omdat het een negatief beeld van abortus zou promoten.
Mental health
Hoewel de historische waarheid in Blonde door critici betwist wordt, ben ik ervan overtuigd dat er een zekere waarheid wordt neergezet. Hoewel Monroe nooit haar vader heeft gekend, laat de film wel geloven dat hij haar regelmatig schreef. Het contact is er nooit geweest en het werd pas in de eerste maanden van 2022 bekend dat Charles Stanley Gifford de biologische vader was van Monroe als gevolg van DNA-onderzoek. Dit is daarom een terechte punt van kritiek. Daarnaast is het geen geheim meer dat Monroe psychische problemen had. Dit zien we ook vaak terug in de biopics die over haar leven zijn verschenen. Echter wordt ze daarin vaak neergezet als een dom blondje, dat zich van geen enkel kwaad bewust is in haar omgeving. In de realiteit, met de kennis die we nu hebben als gevolg van de ondergang van Harvey Weinstein, weten we dat jonge vrouwelijke sterren nare ervaringen hadden op filmsets en tijdens audities. Monroe was dan ook geen uitzondering. Deze traumatische ervaringen hebben voor de jonge actrice zeker ook mentale littekens achtergelaten, die haar psychische problemen zeker niet hielpen en wellicht zelfs verergerden. De film zet Monroe neer als een kwetsbare en gebroken vrouw die op zoek is naar liefde bij de verkeerde mensen. Naar mijn mening is dit juist hoe we Monroe moeten zien. Hoewel Andrew Dominik nauwelijks ingaat op het talent van Monroe als actrice, heeft hij toch een sterke en intrigerende film neergezet, die desalniettemin niet iedereen zal aanspreken.
Door Rajae el Morabet Belhaj
Blonde (2022), regie: Andrew Dominik
Met o.a. Ana de Armas, Bobby Cannavale, Adrien Brody
Te zien op Netflix
Rajae el Morabet Belhaj (1998) heeft de bachelor Geschiedenis aan de Universiteit Leiden afgerond, waar ze zich heeft gespecialiseerd in raciale betrekkingen in de Amerikaanse samenleving in historisch perspectief. Momenteel volgt ze de research master History: Cities, Migration and Global Interdependence en de master North American Studies in Leiden en doet zij onderzoek naar sociale relaties tussen etnische groepen in Amerika.
