Deze Waarheden wil een fulminant “ouderwets maatschappijleerboek” zijn dat de geschiedenis van het ‘Amerikaanse experiment’ verhaalt.[1] Vanaf de ontdekking van de Nieuwe Wereld door Columbus in 1492, tot aan de presidentsverkiezing van Donald Trump in 2016, onderzoekt Lepore hoe ‘deze waarheden’ door de Amerikaanse staat en natie in de praktijk werden, en worden, gebracht. Aldus tracht ze een verhaal te schrijven over een structurele ideologische strijd, een intern conflict over het gedachtengoed waar de Verenigde Staten op zijn gegrondvest.
Het schip van de staat
In 1849 schreef Henry Wadsworth Longfellow “The Building of the Ship”, een gedicht over een prachtig, ruw uitgehouwen vaartuig dat de ‘Unie’ heette. Hij schreef er twee eindes voor. De eerste was wanhopig, want hij kon zich niets dan rampspoed voorstellen voor dit waardige schip. In de ban van de angst voor de onafwendbaarheid van een conflict in de Amerikaanse Republiek, besloot Longfellow zijn gedicht met de volgende regels:
…where, oh where,
Shall end this form so rare?
…Wrecked upon some treacherous rock,
Rotting in some loathsome dock.
Such the end must be at length
Of all this loveliness and strength[1]
Charles Sumner, een senator uit Massachusetts, wist Longfellow ervan te overtuigen dat het schip van staat nog gered kon worden, want er was veelbelovends gaande in de Unie. Het gedicht behoorde niet in wanhoop afgesloten te worden. De hoop mocht niet worden opgegeven. Aldus besloot Longfellow zijn vers tevens met een meer hoopvol einde:
Sail on! Sail on! O Ship of State
For thee the famished nations wait!
The world seems hanging on thy fate![2]
Dit is de versie die Abraham Lincoln tot vervoering bracht en honderd jaar later Franklin Delano Roosevelt uit het hoofd heeft geleerd en naar Churchill heeft gestuurd, die het vervolgens op de radio voorlas.
Longfellow verwoord met zijn angst en hoop een terugkerend thema in de jonge Amerikaanse geschiedenis. In 1787 schreef Thomas Jefferson in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring de grondbeginselen van de Amerikaanse natie: “We hold these truths to be self-evident, that all men are created equal, that they are endowed by their Creator with certain inalienable rights, that among these are life, liberty and the pursuit of happiness”.[3] Het zijn deze waarheden die het stichtingscredo van de Amerikaanse natie vormen. Waarheden die verwijzen naar politieke gelijkheid, natuurlijke rechten en de soevereiniteit van het volk.[4] Is dit mogelijk voor iedereen, van welk ras of geslacht dan ook? Is het mogelijk dat de Verenigde Staten worden geregeerd door rede en verlicht zelfbestuur? Voor historica Jill Lepore zijn dit de essentiële vragen. De twee eindes van Longfellows gedicht vormen tezamen als het ware een miniatuur van Deze Waarheden. Een geschiedenis van de Verenigde Staten, waarin de gerenommeerd hoogleraar geschiedenis aan Harvard opnieuw de vraag stelt waar Alexander Hamilton aan het eind van de achttiende eeuw al mee worstelde: kan een volk middels verkiezingen, rede en waarheid, reflectie en keuzevrijheid in staat zijn zichzelf te besturen of is het hun lot om gecorrumpeerd te raken door toeval en dwang, door razernij en volkslakkerij te worden overheerst, terwijl hoge golven ze alle kanten op jagen en het schip van staat tot zinken brengt?[5]
Hoewel het boek buitenlandse, militaire, socio-economische en sociaal-culturele dimensies sporadisch aanbod laat komen, is het met name een politieke geschiedenis. Een van de hoofdthema’s is de vorming van wat Benedict Anderson een “imagined political community” noemde: een geconstrueerde gemeenschap, verbeeld door de mensen die zichzelf als lid van deze gemeenschap beschouwen.[7] Het bevat daarnaast episodes uit de geschiedenis van het “recht en de godsdienst, journalistiek en techniek, vooral omdat daar van tijd tot tijd werd bepaald wat waar is en wat niet”, maar ook omdat dit factoren zijn die de Verenigde Staten als een politieke gemeenschap aaneen smeedde.[8] Lepore brengt naar voren hoe het printkapitalisme bij dat aaneensmeden een rol speelde.[9] Het ontstaan van een natie zou volgens Anderson alleen mogelijk zijn door de distributie van een gemeenschappelijke taal die wordt gegenereerd door het gebruik van de drukpers, verspreid door een kapitalistische markt. Kapitalistische ondernemers drukten hun boeken, tijdschriften, kranten, hun media, in een nationale volkstaal.[10] Een exemplarisch voorbeeld hiervan is Benjamin Franklin, die als drukker van zijn eigen krant de Pennsylvania Gazette zijn ideeën over vrijheid kon verspreiden over een groot publiek.[11] Evenals later Thomas Paine zijn pamflet Common Sense in enorme oplagen over de landmassa kon verspreiden.[12] De geïmagineerde gemeenschap, het Amerikaan-zijn, werd gecultiveerd doordat duizenden lezers, verspreid over een enorm land, elkaar konden visualiseren en begrijpen in de vorm van een nationaal discours.[13]
Imagined communities
Lepore maakt echter niet enkel gebruik van primair bronmateriaal afkomstig uit overheidsdocumenten, kranten, boeken en tijdschriften, maar tevens uit telegraaftranscripties, radiospeeches, opiniepeilingen, tv-fragmenten, computers en de wereld van het internet. Een weefsel van media dat de natiestaat door de eeuwen heen aaneen weefde en miljoenen Amerikanen met elkaar verbond.[14] Verlichte idealen, moderne industrie, technologieën en massadruk resulteerde gaandeweg in de cultivering van een gemeenschappelijke identiteit, een ingebeelde gemeenschap waarin men de perceptie heeft dat andere leden van dezelfde gemeenschap, die ze misschien nooit zullen ontmoeten, een vergelijkbaar leven lijden en deelnemen aan soortgelijken activiteiten als iedereen.[15] Ondanks die gedeelde identiteit, is instabiliteit in Lepores vertelling van de Amerikaanse geschiedenis meer regel dan uitzondering; structurele meningsverschillen hebben het land meerdere malen verscheurd. “De Verenigde Staten zijn gegrondvest op een bepaald gedachtengoed”, schrijft Lepore, “maar de Amerikanen zijn zo verdeeld geraakt dat ze het niet meer eens zijn, als ze dat ooit al waren, over wat dat gedachtengoed is, of was.”[16]
Hierin ligt de eigentijdse waarde van Lepore’s maatschappelijke doel. “The reality is quite plain”, schreef Benedict Anderson in 1983 in Imagined Communities, “the ‘end of the era of nationalism’, so long prophesied, is not remotely in sight. Indeed, nation-ness is the most universally legitimate value in the political life of our time”.[17] Lepore onderschrijft dit statement door haar maatschappelijke doel expliciet kenbaar te maken. Behalve dat het boek een “inleiding maatschappijleer” is, erkend ze tevens de politieke urgentie van haar studie.[18] “Het echte conflict is dat tussen ‘deze waarheden’ en de loop der gebeurtenissen: bewijst de Amerikaanse geschiedenis deze waarheden of logenstraft ze die?”[19] Onder het Trumpism is in het hedendaagse Amerika de hyperpolarisatie in zorgelijke, kristalheldere hoedanigheden naar de oppervlakte komen drijven.[20] De bestorming van het Capitool door een opgehitste meute op 6 januari 2021, vormde een absolute climax dat de hele natie op diens grondvesten deed schudden. Opnieuw rees de vraag: hoe zeilt het Amerikaanse experiment? Mondt het uit in het langgeleden vrije beloofde land, in de stichting van een soort liberaal Zion? Of zal het eerder rottend ten onder gaan als een modern Sodom en Gomorra dat zichzelf verscheurt en tot zinken drijft?
Liberaal nationalisme?
De historiografie fungeert in Deze Waarheden daarom niet alleen als wetenschappelijk methode om het verleden te reconstrueren, maar tevens als een liberaal-nationalistische boodschap. Zulk een liberaal nationalisme lijkt misschien een antithese, maar de politicoloog en voormalig Israëlische politicus Yael Tamir synthetiseerde het liberalisme en nationalisme, en stelt dat nationalisme hand in hand kan – nee, moet – gaan met liberale principes. In haar boek Liberal Nationalism herinnert Tamir ons eraan, in lijn met Andersons Imagined Communities, dat het de natiestaat was die de relatie tussen de heersers en de geregeerden fundamenteel veranderde.[21] Lepore benadrukt dit bijvoorbeeld door haar uiteenzetting van de manier waarop de Dertien Koloniën henzelf ontdeden van het Engelse juk, hun roep om autonomie en soevereiniteit baserend op het middeleeuwse document van de Magna Carta: “alsof de kolonisten de baronnen van Runnymede waren, koning George hun koning John en de Magna Carta hun grondwet”.[22] Liberalisme, met zijn individuele autonomie en keuzevrijheid, en nationalisme, met zijn gevoel van verbondenheid, loyaliteit en solidariteit, staan niet tegenover elkaar. Elke reeks waarden vult de ander aan.[23] Dit is geen nieuw concept. Talloze geleerden hebben – teruggaand tot John Stuart Mill en Max Weber – uitingen van nationalisme herkend en geconceptualiseerd alvorens te implementeren in sociale en liberale idealen.[24] Lepore breidt voort op deze traditie en onderstreept in haar werk de onderlinge verbanden tussen democratie, nationalisme, collectieve verantwoordelijkheid en individuele vrijheid.
Haar politieke doeleindes als een liberaal-nationalistische historica worden expliciet duidelijk in haar in 2019 gepubliceerde boek This America: The Case for the Nation. “When serious historians abandon the study of the nation, when scholars stop trying to write a common history for a people”, schrijft Lepore, “nationalism doesn’t die. Instead, it eats liberalism”.[25] Lepore is het met Tamir eens dat natiestaten een noodzakelijk middel zijn om individuele rechten en politiek liberalisme veilig te stellen. Ze stelt dat nationalisme oorspronkelijk een liberaal concept was, doordrenkt van het idee van soevereine naties voor bepaalde volkeren met de bescherming van burgerschap, maar gaandeweg keerde het zich tegen het liberalisme, tegen ‘deze waarden’ van het Amerikaanse stichtingscredo. Ze gelooft dat nationalisme altijd zowel liberale als onliberale trekken heeft gehad, en dat de geschiedenis van de natie de geschiedenis is van de rommelige strijd tussen de twee. De Amerikaanse natie en de Amerikaanse waarheden behoren gezuiverd te worden van haveloos nationalisme opdat ze opnieuw gegrondvest kunnen worden in een gezuiverd liberalisme.[26] Een natie die de onvervreemdbare ‘waarheden’ van gelijkheid en vrijheid belichaamt.
Revisionisme
Net als Deze Waarheden kondigde Roxanna Dunbar-Ortiz’s in 2014 gepubliceerde An Indigenous People’s History zich aan als een correctie op het standaardverhaal. Waar Lepore’s reconstructie de vorm aanneemt van liberale verzoening, is die van Dunbar-Ortiz een aanklacht. De Verenigde Staten zitten in de beklaagdenbank, en het oordeel dat geveld wordt is hard. Lepore’s beschrijving van de geboorte van een gefragmenteerde natie, overspoeld door een droom, meedogenloos op zoek naar geluk, is voor Dunbar-Ortiz slechts sentimenteel gedoe, een rookgordijn bedoeld om het feit te verdoezelen dat de Verenigde Staten het resultaat zijn van de plundering van een heel continent, kolonisatie, slavernij en genocide.[27] De Verenigde Staten hebben zich nooit aan hun stichtingscredo gehouden, want sinds de stichting werden duizenden mensen uitgesloten van de democratie, niet als gelijken gezien en de vrijheid ontnomen. De Verenigde Staten gedroegen zich als elk andere koloniale mogendheid. Misschien nog wel erger.[28]
Het is duidelijk dat Lepore worstelt met dit revisionisme in Deze Waarheden. Deel I, “Het Idee, 1492-1799” begint met Columbus die in zijn dagboek het Taíno-volk beschreef op het eiland dat hij Hispaniola noemde.[29] De geschiedenis van de Verenigde Staten begint in 1492 met slachting, ziekte en slavernij, “de waarheden waarop de natie werd gesticht zijn gesmeed in een smeltkroes van geweld, voortgebracht door verbijsterende wreedheid, overweldiging en bloedvergieten, de vernietiging van werelden”.[30] Deel II, “De Mensen, 1800-1865”, gaat over de periode waarin “de Verenigde Staten werden geboren als een republiek en uitgroeiden tot een democratie en terwijl ze dat deden, splitsten ze zich in tweeën, niet in staat om hun regeringssysteem te verzoenen met de instelling van slavernij.”[31] In Deel III, “De Staat, 1866-1945”, komt de strijd om burgerrechten naar voren, het diepgewortelde racisme dat zich na afschaffing van de slavernij manifesteerde in Jim Crow-wetten. “In een van de pijnlijkste tragedies van de Amerikaanse geschiedenis”, klinkt de droevige stem van Lepore, “had de confederatie de oorlog verloren, maar de vrede gewonnen”.[32] Elk deel en elk hoofdstuk in Deze Waarheden benadrukt een geschiedenis vol leed, de duistere kanten van het nationalisme, de structurele uitsluiting en onderdrukking van gemarginaliseerde groepen, vooral dat van de Afro-Amerikaanse gemeenschap. Desondanks, hoewel er zodoende sprake is van intersectionaliteit, blijft een revisionistische reconstructie en herinterpretatie van de Amerikaanse geschiedenis uit. Ja, Lepore haalt de vrouw uit de schaduw van de door mannen gedomineerde politiek en geeft ze een “separate treatment [..] to confirm their marginal and particularized relationship to those (male) subjects already established as dominant and universal”.[33] Vrouwen worden middels brieven, dagboeken, boeken en overgeleverde politieke debatten direct aan het woord gelaten. Het zijn bronnen waaruit de politiek gemarginaliseerde status van de vrouw gedurende het drie eeuwige bestaan van de Verenigde Staten naar voren komt, alsook hun invloed als “historical subjects”.[34] En ja, eveneens worden zwarte mensen op dezelfde wijze dikwijls aan het woord gelaten. Niet alleen door het gebruik van geschreven bronnen, maar ook door figuratief bronmateriaal wordt de gemarginaliseerde positie van de zwarte man en vrouw, in al zijn afschuwelijkheid en dapperheid, getoond. Affiches van de Ku Klux Klan. Een zwarte man gelyncht door een witte meute in het Jim Crow-zuiden. Maar ook de krachtige bijeenkomsten gedurende de Civil Rights Movement in de jaren ’60 en voorvechters als Martin Luther King en Malcolm X.[35] Zelfs de deur naar de Amerikaanse eugenetische beweging van de twintigste eeuw wordt op een kier gezet, zij het heel beknopt.[36] Lepore zal zich aansluiten bij Dunbar-Ortiz’s statement dat alleen door toe te staan dat die moeilijke geschiedenissen worden verteld, Amerika vooruitgaan kan.[37] Maar er zit een grens aan het revisionisme dat ze in het liberaal-nationalistisch vertelling kan toelaten.
Eugenetica en imperialisme
De uitroeiing van de Indiaanse volkeren komt slechts sporadisch aan de orde. Hun historische stem wordt al gauw overstemd door het proces van natievorming, de “imagined political community”. Ook het bekende Amerikaanse imperialisme van Theodore Roosevelt komt nagenoeg niet aan bod. Als een historicus die geïnteresseerd is in de eugenetica, was het teleurstellend dat het verhaal van Amerikaanse eugenetische beweging slechts mondjesmaat aan bod kwam. Het nastreven van rasverbetering door het constructieve voortplanten van personen van ‘goede afkomst’ te bevorderen en de zogenaamde ongeschikten niet in staat te stellen hun ongewenste genetische eigenschappen door te geven aan toekomstige generaties, was een gevestigde theorie en beleid in de Verenigde Staten dat werd toegepast op kwesties als seksualiteit, het recht op anticonceptie, sociale uitkeringen, armoede, onderwijs, misdaad en afwijkend gedrag in de gemeenschap. Het Buck v. Bell-besluit baande de weg naar meer dan 8.000 door de staat gemandateerde operaties in alleen al Virginia en schiep een landelijk wettelijk precedent: dertig staten voerden soortgelijke wetten uit die leidden tot meer dan 60.000 gedwongen sterilisaties van degenen die als inferieur werden beschouwd in de Verenigde Staten, een praktijk die tot ver in de vroege jaren ‘70 duurde.[38] Sinds 2014 kaartte de Black Lives Matter-beweging als Afro-Amerikaanse burgerrechtenbeweging opnieuw het diepgewortelde racisme en eugenetische aan en bereikte een climax in 2020 met de moord op George Floyd.[39] Het idee van ‘omvolking’, dat teruggaat tot 1901 toen Edward Ross de term ‘race suicide’ gebruikte, viert – ook in Europa – wederom hoogtij: de Amerikaanse natie zou door implementatie van een progressieve agenda van ongelimiteerde immigratie en multiculturalisme de levensduur van het blanke “superieure ras” op het spel zetten.[40] Onder het Trumpism werd duidelijk hoe gepolariseerd de natie werkelijk is en hoe hardnekkig wijdverbreid racistische sentimenten blijven.[41] President Donald Trumps oproep “Make America Great Again” heeft de uitvoering van beleidsinitiatieven vergemakkelijkt die gericht zijn op immigranten, minderheden en de armen om bevolkingsgroepen te elimineren die buiten het model van een ‘echte’ witte Amerikaan vallen.[42] In 2021 werd de verkiezingsuitslag in twijfel getrokken en het hart van de Amerikaanse democratie door een bende witte-supremacisten, rechtsextremisten en complotdenkers aangevallen. De hernieuwde bedreiging van vrouwenrechten met de omverwerping van Roe v. Wade-besluit, en daarmee het recht op abortus en de vrouwelijke lichamelijk integriteit,de War on Woke, het aanhoudende politiegeweldtegen de Afro-Amerikaanse bevolking, radicaliserende politici en de almaar toenemende kloof tussen arm en rijk, zijn slechts enkele voorbeeld van de hyperpolarisatie.[43] Amerika is verscheurd. En de scheur dreigt alleen maar te groeien.
Een odyssee van het Amerikaanse experiment
Deze Waarheden wil een stap in het helen van die scheur zijn, een “ouderwets maatschappijleerboek” om de Amerikanen te doen herinneren aan de liberale idealen die het fundament van hun natie vormen. Deze Waarheden heeft literair veel weg van een historisch epos, een odyssee van het Amerikaanse experiment, een nationale geschiedenis die ondanks haar duistere bladzijdes en tragedies toch ook heroïsch genoemd mag worden. Maar hoe betoog je een liberaal-nationalistisch kijk op de geschiedenis, als tegenstellingen en ambivalentie passim zijn in de duistere pagina’s van de natie? De tekst legt een zekere melancholie bloot over de moordende mens, de oorlogvoerende wereld, het racisme, de segregatie; het falen van de Amerikaanse samenleving naar hun eigen waarheden te leven. De wereld rond de protagonist vervalt in wreedheid en de held, Amerika, heeft geen andere keus dan eraan deel te nemen. Als verhaal volgt het de karakteristieke, chronologische plotstructuur die de historicus en theoreticus Hayden White in zijn studie van de historiografie een “Romance” noemde. “The Romance is fundamentally a drama of self-identification symbolized by the hero’s transcendence of the world of experience, his victory over it, and his final liberation from it.” Met andere woorden: Lepore hanteert een verhalende vorm die niet misstaat in een roman. Een literaire methodologie als “a drama of the triumph of good over evil, of virtue over vice, of light over darkness, and of the ultimate transcendence of man over the world in which he was imprisoned by the Fall”.[44]
Als de nationale geschiedenis zijn grote historische cyclus heeft doorlopen, zoals de verhalende vorm van het boek suggereert, is het dan echt mogelijk om de verlichte romance nieuw leven in te blazen? Deze Waarheden worden zowel veroorzaakt als beperkt door het enorme maatschappelijke doel ervan. Het kan “het volk” niet helemaal opgeven, aangezien dat zijn uitgesproken toewijding aan democratie en volkssoevereiniteit zou ondermijnen. Omdat het ook dienst doet als een toewijsbaar Amerikaans geschiedenisboek, moet het ervan uitgaan dat de mensen in feite opvoedbaar zijn, dat een liberaal nationalisme mogelijk is. “Nations, to make sense of themselves, need some kind of agreed upon past”, benadrukt Lepore. “They can get it from scholars or they can get it from demagogues,”.[45] Deze Waarheden dringt erop aan dat naties een positief verhaal nodig hebben, een poëtisch verleden die de Amerikanen herinnert wat de goede, universele waarheden van hun land waren en zijn, en dat er ondanks een lange, moeilijke strijd hoop is dat die waarheden ook echt waar gemaakt kunnen worden. Voor revisionistische geschiedschrijvers als Dunbar-Otiz is de Verenigde Staten een nationalistisch Sodom, maar het Amerikaanse experiment is nog niet ten eind. De taak een liberaal Zion te stichten is nog niet ten einde. Als we een voorbeeld van liberaal-nationalistische geschiedschrijving zoeken, en als we de grenzen ervan willen weten, is Deze Waarheden een goede plek om te kijken. Het is een gelegenheid om te vragen wat nationale geschiedenis is en waar het voor dient. “Om dat schip door de woedende stormen te varen moesten ze zich een oude, bijna verloren gegane kunst eigen maken: varen op de sterren”.[46] Misschien is het tijd dat de historicus zijn volk weer geschiedenis leert en zo nu en dan de zeilen van het schip spant. Hoewel Lepore worstelt met het ambivalente verleden en heden van de Verenigde Staten, geeft ze een mooi voorbeeld van een dergelijke geschiedschrijving zonder verleid te worden door de verraderlijke sirenes van het nationalisme.
Door Yoni de Vries.
Deze Waarheden: een geschiedenis van de Verenigde Staten
Oorsp. door Jill Lepore, vertaling door Piet Dal, et al.
Amsterdam, Antwerpen: Uitgeverij De Arbeiderspers, 2020
1040 bladzijden
Yoni de Vries (1998) is student Geschiedenis Research Master aan de Universiteit van Amsterdam en hoofdredacteur van het studentenblad Skript Historisch Tijdschrift. Zijn interesse gaat vooral uit naar de geschiedenis van eugenetica, nationalisme, identiteit en de medische wereld. Daarnaast houdt hij zich veel bezig met geschiedfilosofische benaderingen en diens politiek-morele implicaties in hedendaagse publiekelijke en wetenschappelijke debatten.
Voetnoten
[1] Lepore, Deze Waarheden., 17.
[1] Henry Wadsworth Longfellow, ‘The Building of the Ship’, in: Jill Lepore, Deze Waarheden. Een geschiedenis van de Verenigde Staten, vertaling door P. Dal, et al (Amsterdam, Antwerpen: Uitgeverij De Arbeiderspers, 2020) 304.
[2] Ibidem.
[3] The U.S. National Archives and Records Administration (2022). Declaration of Independence: A Transcription. Geraadpleegd van: https://www.archives.gov/founding-docs/declaration-transcript
[4] Lepore, Deze Waarheden, 12.
[5] Ibidem., 12-13, 878.
[7] Benedict Anderson, Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism (London, New York: Verso, 2016) 6-7.
[8] Lepore, Deze Waarheden, 17.
[9] De “print-capitalism” theorie is afkomstig van Anderson. Ten grondslag aan het concept van een natie, die ontstaat door de distributie van een gemeenschappelijke taal, zou het printkapitalisme liggen. Als gevolg hiervan konden lezers die verschillende dialecten spraken elkaar begrijpen en ontstond er een gemeenschappelijk, nationaal discours. Anderson, Imagined Communities, 67,70,76-82.
[10] Ibidem.
[11] Lepore, Deze Waarheden, 88, 93.
[12] Ibidem., 126-127.
[13] Anderson, Imagined Communities, 77.
[14] Lepore, Deze Waarheden, 205, 249, 298, 478-479, 517, 591, 674-675, 809-810.
[15] Anderson, Imagined Communities, 3, 7, 67, 77, 76-82, 113-114.
[16] Lepore, Deze Waarheden, 14.
[17] Benedict Anderson, Imagined Communities, 3.
[18] Lepore, Deze Waarheden, 17.
[19] Ibidem., 13.
[20] Liane Tanguay, ‘Exit stage right: Neo-liberalism, cable news and the persistence of Trumpism’, European Journal of American Culture, vol. 41, no. 2 (2022) 109-126.
[21] Yael Tamir, Liberal Nationalism (Princeton and Oxford: Princeton University Press, 1993); Anderson, Imagined Communities, 5-7, 48.
[22] Lepore, Deze Waarheden, 113-114, 127.
[23] Tamir, Why Nationalism (Princeton and Oxford: Princeton University Press, 2020) 39, 55-58, 67, 69-76, 83-88, 155, 171-178.
[24] Voor informatie over John Stuart Mill and Max Weber betreffende nationalisme en liberalisme, zie: John Stuart Mill, Three Essays: On Liberty, Representative Government, The Subjection of Women (Oxford: Oxford University Press, 1975); Misa Djurkovic, “John Stuart Mill and the nationalism issue”, Theoria, Beograd, vol. 49 (2016) 63-79; Zenonas Norkus, “Max Weber on Nations and Nationalism: Political Economy before Political Sociology”, The Canadian Journal of Sociology, Vol. 29, No. 3 (2004) 389-418.
[25] Jill Lepore, This America: The Case for the Nation (New York: Liveright Publishing Corporation, 2019) 19-20.
[26] Ibidem., 20.
[27] Roxanna Dunbar-Ortiz, An Indigenous Peoples’ History of the United States (MA, Boston: Beacon Press, 2014) 5, en passim.
[28] Ibidem.
[29] Lepore, Deze Waarheden, 29.
[30] Ibidem., 33.
[31] Ibidem., 229.
[32] Ibidem., 412.
[33] Joan Wallach Scott, Gender and the Politics of History (New York: Columbia University Press, 1988) 2-3.
[34] Ibidem., 9.
[35] Lepore, Deze Waarheden, 368, 423, 658.
[36] Ibidem., 446.
[37] Dunbar-Ortiz, An Indigenous Peoples’ History of the United States, 5.
[38] Alexandra Minna Stern, Eugenic Nation: Fault and Frontiers of Better Breeding in Modern America (Oakland, California: University of California Press, 2016) 1-4, 16-20.
[39] Fabio Rojas, ‘Moving beyond the rhetoric: a comment on Szetela’s critique of the Black Lives Matter movement’, Ethnic and Racial Studies, vol. 43, no. 8 (2020) 1407–1413; Elizabeth Day, ‘#BlackLivesMatter: the birth of a new civil rights movement’, The Guardian, 19 juli 2015.
[40] Edward A. Ross, ‘The Causes of Race Superiority’, The Annals of the American Academy of Political and Social Science, vol. 18, no. 1 (1901) 67-89, aldaar 85-88. Ross betoogde de xenofobe agenda van het eugenetische gedachtengoed, stellend dat Amerika een sterker gevoel van raciale superioriteit en een compromisloze houding ten opzichte van de lagere rassen moest hebben om ervoor te zorgen dat hun blanke “superieure ras” zuiver worden gehouden. Een opvatting die zich tot op de dag van vandaag hardnekkig geworteld heeft in de Amerikaanse samenleving.
[41] Stern, Eugenic Nation, 16.
[42] Jones, Sarah, “Trump Has Turned the GOP Into the Party of Eugenics. The long-discredited theory is newly relevant in 2017—but maybe it’s always been embedded in the Republican platform”, The New Republic, February 15, 2017; Adam Cohen, “Op-Ed: Eugenics is making a comeback. Resist, before history repeats itself”, Los Angeles Times, October 14, 2020; Vivian Yee, “In Trump’s Immigration Remarks, Echoes of a Century-Old Racial Ranking”, The New York Times, January 13, 2018.
[43] Tanguay, ‘Exit stage right’, 109-110; Ishaan Tharoor, ‘The U.S. and British right ramp up the war on ‘wokeness’’, The Washington Post, 9 april, 2021.
[44] Hayden White. Metahistory: The Historical Imagination in Nineteenth-Century Europe (Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1973) 8-9.
[45] Lepore, This America, 19.
[46] Lepore, Deze Waarheden, 879.
