Ruim vijfenvijftig jaar na de eerste maanlanding met de Apollo 11 rouleren er nog altijd complottheorieën die beweren dat de boel in scène is gezet. Met de film Fly Me to the Moon wordt het verhaal achter het ontstaan van deze complottheorieën verkent, waarbij een pittige marketing genie, Kelly, de grote en ‘eervolle’ opdracht krijgt van de Amerikaanse overheid om het imago van NASA op te poetsen. Gepaard met een romantische verhaallijn, is Fly Me to the Moon niet bepaald een historische drama, maar wel meer dan een standaard oppervlakkige romantische comedy.
De context
De jaren ’60 van de vorige eeuw vormden een turbulente periode voor de Amerikaanse samenleving. Niet alleen werd er een dure ‘ideologieënoorlog’ uitgevochten in Vietnam, maar de Amerikanen boekten er ook geen successen waar ze over naar huis konden schrijven. Binnenlands waren er veel bewegingen die zich verzetten tegen de regering, zoals de vredesbeweging (tegen de oorlog in Vietnam), de studentenbeweging en de burgerrechtenbeweging, beter bekend als de civil rights movement. Tegelijkertijd werden er ook politieke moorden gepleegd, zoals die van John F. Kennedy, Martin Luther King Jr. en Robert F. Kennedy, die voor nog meer verdeeldheid veroorzaakten in de samenleving. Mede door de focus van de media op deze zaken, verloren veel Amerikanen interesse in NASA-gerelateerde zaken, en daarmee ook het enthousiasme voor het plaatsen van de eerste man op de maan. De Space Racemet de Sovjets was een serieuze zaak voor de Amerikaanse overheid. De Russen hadden in 1961 immers de eerste mens in een baan rond de aarde gelanceerd. Daarnaast moest de doelstelling van de toen inmiddels overleden president Kennedy, dat in 1962 werd uitgesproken, behaald worden, waarin hij aankondigde dat Amerika een man op de maan moest zetten vóór 1970. Het is NASA dus net op het nippertje gelukt, in juli 1969.
Ruimtewedloop
En dan nu even terug naar januari 1969. Kelly Jones (Scarlett Johansson) wordt benaderd door Moe Berkus (Woody Harrelson), die vaag blijf over zijn baan, maar wel vertelt dat hij voor de Amerikaanse president Nixon werkt. NASA is een federale organisatie van de Verenigde Staten, die verantwoordelijk is voor het Amerikaanse ruimtevaartprogramma. De opdracht voor Kelly? Ze moet het imago van NASA herstellen en ervoor zorgen dat er positieve publiciteit komt voor prijzige programma. Dit is geen makkelijke taak. Hier ontmoet ze de norse en serieuze Cole Davis (Channing Tatum), die niks moet hebben van de opgepepte Kelly en haar in het begin een beetje tegenwerkt. Hij wilt zich vooral focussen op de missie naar de maan. Als lanceerdirecteur van NASA, draagt Davis het verdriet van Apollo 1 nog altijd met zich mee. Dit was een ruimtevaartuig dat tijdens een oefening aan grond in 1967 werd vernietigd door brand, waarbij drie bemanningsleden levend verband werden. Omdat hij tijdens de oefening ook ging over de lancering, houdt hij zich verantwoordelijk voor de tekortkomingen die resulteerden in de gruwelijke dood van de bemanningsleden. Met dit in het achterhoofd, ervaart Davis veel druk van politici om zo snel mogelijk een man op de man te kunnen zetten. Amerika moest zich nog steeds bewijzen tegenover de Sovjet-Unie.
Historisch drama versus romantische comedy
Fly Me to the Moon is een vermakelijke romantische comedy, die zich afspeelt in een interessante en boeiende historische context. Of er sprake is van historische accuraatheid, blijft nog maar de vraag. Kelly krijgt namelijk de opdracht om de maanlanding in scène te zetten, voor het geval de echte maanlanding niet lukt. Hiermee zouden de Amerikaanse overheid en NASA niet in verlegenheid gebracht worden en zou de publieke opinie zou hiermee versterkt worden. Hoewel er geen historisch bewijs is, blijft deze complottheorie toch voortbestaan. Met uitzondering van de president en de astronauten, zijn de personages verder ook bedacht voor de film. Cole Davis blijkt wel losjes geïnspireerd te zijn geweest door Gene Kranz, een echt persoon die ook betrokken was bij de lancering van Apollo 11 en ook op dezelfde manier is terecht gekomen bij NASA als Davis. Over zijn tijd bij NASA in deze spannende periode heeft hij een boek geschreven: Failure Is Not An Option: Mission Control From Mercury To Apollo. In de film krijgt Kelly de opdracht om de maanlanding ook in scène te zetten, voor het geval de missie van Apollo 11 ook zou mislukken. Als historicus neem ik de verhalen in historische films natuurlijk altijd met een korreltje zout, maar er is niks waar mijn hart sneller van klopt dan speculatieve geschiedenis. Hollywood is natuurlijk goed in het verzinnen en overdrijven van verhalen, voor een dramatisch en vermakelijk effect. Dat doel is bereikt met Fly Me to the Moon. Het feit dat er ook een origineel romantisch verhaal is met twee sterk spelende leads en perfecte chemie, is iets waar de kijker zeker van kan genieten. Daarnaast kon ik ook de aandacht voor detail wat de mise-en-scène betreft enorm waarderen. Hoewel ik Fly Me to the Moon niet als historisch drama zou labelen, is het wel een typische les van Hollywood voor het belang van waarheid.
Door Rajae el Morabet Belhaj
Fly Me to the Moon (2024)
Met o.a.: Scarlett Johansson, Channing Tatum, Woody Harrelson
Dir. Greg Berlanti
Rajae el Morabet Belhaj (1998) heeft de bachelor Geschiedenis aan de Universiteit Leiden afgerond, waar ze zich heeft gespecialiseerd in raciale betrekkingen in de Amerikaanse samenleving in historisch perspectief. Momenteel volgt ze de research master History: Cities, Migration and Global Interdependence en de master North American Studies in Leiden en doet zij onderzoek naar sociale relaties tussen etnische groepen en politiegeweld in Amerikaanse mainstream films. Onlangs is zij ook aan de slag gegaan als cultureel adviseur bij het Creative Europe Desk | DutchCulture.
