Recensie | Netflix – History 101

Geschiedenis en Actualiteit, de masterspecialisatie die ik volg, gaat om het verbinden van geschiedwetenschappelijke kennis met de samenleving, het toepassen ervan in hedendaagse vraagstukken en als het ware geschiedenis vervlechten met het leven van de ‘gewone burger’. Bewustzijn van plaats, tijd en proces creëren, als het ware, om zo weloverwogen keuzes en meningen te kunnen vormen. De Netflix-serie History 101 die recent verschenen is, zou hiervoor een mooi instrument kunnen vormen. In afleveringen van om en nabij twintig minuten worden hedendaagse zaken zoals onder andere feminisme, de opkomst van China en kernenergie aan de hand van hun geschiedenis uitgelegd, op een behapbare manier zonder al te veel jargon. Dit klinkt als de brug tussen wetenschap en samenleving die je als historicus zoekt, toch?

Trends anno 2020: Netflix als kennisinstituut

De laatste jaren verschijnen er op Netflix steeds meer series en films die moeten zorgen voor dat bewustzijn. Ze worden gelabeld met tags als ‘sociocultureel’, ‘docuserie’ en ‘wetenschappelijke documentaires’. Er wordt gesmeten met infographics, haperende archiefbeelden en zoetgevooisde voice-overs en dit alles sluit naadloos aan bij de golf van activisme die door onze generatie gonst (en die – denk ik – nodig is!). Als historicus pleit ik alleen maar vóór dit momentum: er is niets mis met het informeren van mensen, zeker niet over complexe kwesties die diepe wortels hebben. Door dit in de vorm van korte, laagdrempelige afleveringen te gieten, maak je een hoop belangrijke kennis toegankelijk en aanlokkelijk voor een groot publiek.

History 101 wil graag aanhaken in deze trend, met als grote voorbeeld de inmiddels flink uitgebreide serie Explained. Ook de makers van Explained produceren hapklare brokjes feitelijkheid in uiteenlopende thema’s en spelen met gemak in op de actualiteit (met een aparte serie over het coronavirus). Black Mirror, het duistere en fictieve halfbroertje, is weliswaar geen documentaire maar draagt wel dezelfde boodschap: wees alert en bewust van wat er om ons heen gaande is, en waak voor extremen. De titel en beschrijving van de serie creëren een bepaalde verwachting: een historische gebeurtenis – zeg, de Amerikaanse burgeroorlog of de val van Constantinopel – wordt in een Explained-jasje gestoken, met animaties, kleuren en cijfers. Dat bleek niet de insteek te zijn, maar dat mocht de pret niet drukken. Al vanaf de eerste aflevering over fastfood vertoont History 101 sterke gelijkenissen met Explained, maar mijns inziens miste de serie fundamentele onderdelen.

Veel vraag, weinig antwoord

Complexe kwesties roepen logischerwijs vraag na vraag op wanneer je ze onder de loep legt. Wanneer je in een luttele twintig minuten wilt uitleggen hoe de fastfoodindustrie op gang kwam, een fundamenteel onderdeel van samenlevingen wereldwijd is geworden, zorgt voor een obesitas-epidemie én ondertussen ook nog de klimaatcrisis in de hand werkt, dan komt je tijd te kort. Laat staan dat je het behapbaar houdt. Net zoals in vergelijkbare docuseries worden er veel vragen gesteld die de kijker erop moeten wijzen altijd kritisch te zijn. Het jammere is dat History 101 de belangrijkste antwoorden vaker wel dan niet achterwege laat. In de fastfood-aflevering wordt er geconcludeerd dat we de toekomst van fastfood en de impact ervan zelf in handen hebben. Wat houdt dat in? Waar kunnen of moeten wij de actoren zijn? Het laat je achter met een onrustig gevoel, in plaats van dat strijdbare vonkje dat de makers je duidelijk wel mee willen geven. Je kunt beelden van ongezonde mensen en vervuilde oceanen laten zien, en vertellen dat deze het resultaat van een probleem zijn, maar geef de kijkers handvaten.

Dan is er nog de terminologie. History 101 wekte bij mij dus de verwachting op dat het in ieder geval een soort geschiedenisles zou zijn, en daarin dus fundamenteel anders dan Explained of Black Mirror. Echter lijkt het erop dat de makers vernuftig gekozen hebben voor deze titel: wanneer je een documentaire over iets maakt, gaat dat altijd over geschiedenis, omdat simpelweg alles een geschiedenis heeft. In die zin gaat het inderdaad over de geschiedenis van dingen, maar verwacht niet een breed scala aan kennis op te doen over zaken die zich vóór de Industriële Revolutie voordeden. Het gros van de afleveringen snijdt hedendaagse onderwerpen aan (AIDS, robots, plastic) en hoewel die ook onderdeel van de moderne geschiedenis zijn is ze verkopen onder de naam History 101 een misser.

De potentiële plank misgeslagen

History 101 heeft als blauwdruk veel potentie, maar lijkt in de uitvoering te zijn afgedwaald van datgene wat de serie uniek zou hebben gemaakt. Om vernieuwend te zijn en de naam waar te maken, had er minder afgekeken moeten worden bij voorgaande series binnen hetzelfde thema en een breder concept van geschiedenis gebruikt moeten worden. Hoewel de vraagstukken belangrijk en bovendien interessant zijn, zijn de conclusies vaag en onsamenhangend. Waar Explained niet alleen kritiek en activisme aanspoort, maar ook leuke, populaire en intrigerende thema’s aansnijdt (het vrouwelijk orgasme, wiet, ga zo maar door), leggen de makers van History 101 te zeer de nadruk op het serie-trend waar ze bij willen horen. Toch steek je heus wel iets op van de serie, zeker als geschiedenisleek, en is hij de moeite waard even op te zetten tijdens het eten.

Door Ella Kwakkelaar.


Netflix Original: History 101 (2020)


Ella Kwakkelaar (1996) rondt dit jaar haar master Geschiedenis & Actualiteit aan de Radboud Universiteit af. Door haar onderzoeksstage bij het NIOD en werk bij Oorlogsmuseum Overloon is de Tweede Wereldoorlog haar specialisatie geworden, maar ze begon haar historische loopbaan met een focus op Middeleeuwse en Islamitische geschiedenis.

Berichten gemaakt 1231

Gerelateerde berichten

Type je zoekwoorden hierboven en druk op Enter om te zoeken. Druk ESC om te annuleren.

Terug naar boven