Recensie | NPO Plus – Sanditon

In maart 1817 moest de Engelse schrijfster Jane Austen door haar steeds slechter wordende gezondheid haar pen neerleggen. Ze zou hem nooit meer oppakken. Slechts enkele maanden later overleed ze op 41-jarige leeftijd. Naast haar zes gepubliceerde romans, liet ze het onvoltooide werk Sanditon achter, een slechts 24.000 woorden tellend manuscript waar ze eerder dat jaar nog aan was begonnen. Twee eeuwen later besloot de vermaarde Engelse screenwriter Andrew Davies om het verhaal verder te ontwikkelen en er voor het eerst een televisieserie van te maken.

Plot en Personages

De gebeurtenissen in Sanditon gaan van start wanneer Charlotte Heywood (Rose Williams) getuige is van het rijtuigongeluk van Thomas Parker (Kris Marshall) en zijn vrouw Mary (Kate Ashfield). In ruil voor haar hulp, nodigen de Parkers Charlotte uit om een tijdje bij hen te verblijven in Sanditon, een vissersdorpje waar Thomas een luxe badplaats van hoopt te maken. In vervoering gebracht door de werkzaamheden die in Sanditon plaatsvinden, raakt Charlotte steeds dichter betrokken bij de ondernemingen van Thomas. Maar tegelijkertijd wordt het haar ook steeds duidelijker dat de inwoners van het plaatsje niet altijd zijn wie ze lijken. Het grootste enigma dat Charlotte in Sanditon tegenkomt is de knappe, maar onbesuisde Sidney Parker (Theo James), de jongere broer van Thomas. Of de twee tegenpolen elkaar beter zullen leren waarderen, is uiteraard de grote vraag.

Charlotte Heywood met Sidney Parker. Bron: Simon Ridgway, PBS.

Andrew Davies is geen onbekende voor het werk van Jane Austen. Zijn versie van Pride & Prejudice uit 1995 is zonder twijfel zijn bekendste werk en is één van de meest populaire Austen adaptaties allertijden. Bijna 25 jaar later laat Davies zien dat hij zelfs met een boek als Sanditon, dat net lang genoeg is voor de uiteenzetting van een uitgangspunt en de illustratie van een handvol personages, in vele opzichten trouw weet te blijven aan de stijl van de schrijfster. Haar boeken kenmerkten zich bijvoorbeeld onder andere door de uitvergroting van de ridicule karaktertrekken die de mensen uit haar eigen sociale klasse rijk waren. Sanditon is rijk aan dit soort typetjes: de hypochondere Arthur en Diana Parker en de strenggelovige gouvernante Mrs. Griffiths in het bijzonder spatten van het scherm af. Ook de moralistische ondertoon die Austen aan haar boeken meegaf, is terug te vinden in de serie. De moeizame relatie tussen Charlotte en Sidney kenmerkt zich door Austens bekende wijsheden dat geliefden van elkaar dienen te leren en dat oordelen een noodzaak is, mits het voorzichtig gebeurt.

Genre

Maar Andrew Davies is niet Jane Austen en hij heeft voor zijn bewerking van Sanditon een paar verrassende keuzes gemaakt, die niet alleen de regels van de schrijfster, maar ook van het kostuumdramagenre overtreden. Beiden richten zich vooral op de realiteit van jonge vrouwen in het Engeland van de Regency periode: het gaat over hun zoektocht naar geluk, financiële stabiliteit en het kruispunt tussen emoties en de ontelbare sociale regels van hun omgeving. Ze weten dat de meer verhulde kanten van het leven, zoals seks, drank en intriges, een realiteit zijn, maar dit hebben ze vooral van horen zeggen. In Sanditon komt Charlotte veel directer in contact met het losse moraal van haar wereld. Bovenal is haar nieuwe kennis Sidney Parker de meest ploertige love interest waar een Austenheldin ooit haar handen vol aan heeft gehad. Met zijn ogenschijnlijke koelheid, rancune en korte lontje heeft hij veel weg van Mr. Darcy uit Pride and Prejudice. Maar die maakte zich niet schuldig aan buitensporig alcoholgebruik, kettinggerook en bordeelbezoeken – activiteiten die Austen buitengewoon schandalig zou hebben gevonden. Desalniettemin geven deze activiteiten gelegenheid tot grappige misvattingen, die op hun beurt gestalte geven aan een authentieke Austenromance.

De meest verassende verhaallijn is die van de erfgenamen van Thomas Parkers belangrijkste geldschieter, Lady Denham. Sir Edward Denham en zijn stiefzus Esther houden er een bijna incestueuze relatie op na, waar hun nichtje Clara Brereton op slinkse wijze gebruik van maakt om de erfenis van Lady Denham voor zich te winnen. Deze familieoorlog leeft binnen het algemene plot een geheel eigen leven en heeft het maar weinig met Charlottes ervaringen te maken. En dat terwijl Jane Austen haar lezers het verhaal altijd liet beleven door de ogen van de hoofdpersoon. Het is echter duidelijk dat Davies met de verwachtingen van de kijker speelt. Hoewel de verhaallijn niet trouw is aan de bron, bewijzen de zeer seksueel geladen verwikkelingen van de Denhams zich een interessant plot met sterk ontwikkelde personages.

Lady Denham met haar erfgenamen Edward en Esther en hun nichtje Clara Brereton. Bron: Des Willie, Red Planet Pictures/ITV.

Eindes

De belangrijkste regel die wordt gebroken is die van het happy ending: de hoofdpersonen in Austens werk en menig ander kostuumdrama krijgen altijd het huwelijk met de man van wie ze houden, die meestal ook nog eens buitensporig rijk is. Davies geeft dat niet aan Charlotte Heywood. Uit nader onderzoek blijkt dat hij het verhaal had willen vervolgen in een tweede serie. Maar door tegenvallende kijkcijfers in Groot-Brittannië zal die er vooralsnog niet komen. Sanditon eindigt daarmee in hartzeer. Niet alleen voor Charlotte, maar ook voor de kijker, wiens sympathie Davies meedogenloos weet op te wekken voor de heldin en voor de bewoners van Sanditon. Een tweede serie is dan ook zeer gewenst.

Door Jasmijn Groot.


Andrew Davies (naar script van Jane Austen): Sanditon
Met o.a. Rose Wiliams en Theo James


Jasmijn Groot (@jasmijnschrijftgeschiedenis) heeft Geschiedenis en Oudheidkunde gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit. Ze specialiseert zich in Gender Studies en vrouwengeschiedenis. Tijdens haar studie was ze onder andere redactrice voor Skript Historisch Tijdschrift en CODEX Historiae en sinds haar afstuderen blijft ze schrijven voor Jonge Historici en andere media.

Berichten gemaakt 1231

Gerelateerde berichten

Type je zoekwoorden hierboven en druk op Enter om te zoeken. Druk ESC om te annuleren.

Terug naar boven