In 1939 verzoekt Edith Pretty (Carey Mulligan) amateurarcheoloog Basil Brown (Ralph Fiennes) om de grafheuvels op haar landgoed in Sutton Hoo, Suffolk te onderzoeken. Tot ieders verbazing doet Brown een grootse ontdekking: hij vindt een Angelsaksisch schip.
De film ‘The Dig’ is gebaseerd op de gelijknamige roman van John Preston, uit 2007. Deze roman is weer gebaseerd op het waargebeurde verhaal van de opgraving van het schip. Overigens moet hierbij de nadruk op ‘gebaseerd’ worden gelegd; zowel het boek als de film maakten expliciet duidelijk niet ‘de waarheid’ te willen schetsen. De vondst bij Sutton Hoo weerlegde de mythe van de Middeleeuwen als de ‘Dark Ages’. Voorafgaand aan de vondst werd verondersteld dat er na de vierde eeuw geen connecties met andere landen meer bestonden. Doordat er bij de opgravingen onder meer muntstukken en edelstenen uit het Midden-Oosten werden gevonden konden deze eerdere aannames worden weerlegd. Volgens het British Museum, die de schat beheert, is de vondst bij Sutton Hoo daarmee ‘one of the most exciting discoveries in British archeology.’Dat het British Museum deze vondst in handen zou krijgen was echter niet vanzelfsprekend, zo laat de film zien.
Tweede Wereldoorlog
Hoewel de opgraving het hoofdthema van de film is, speelt de naderende Tweede Wereldoorlog ook een belangrijke rol. De oorlog is altijd op de achtergrond, maar wordt gedurende de film langzaam naar voren geschoven. Aan het begin van de film wordt een auto geblokkeerd door passerende soldaten, daarna vliegen RAF-vliegtuigen over de opgravingsplek en ten slotte krijgen de hoofdpersonen zelf met de oorlog te maken. Door deze langzame opbouw voelt de film realistisch aan; de personages worden niet van de één op andere dag geconfronteerd met de oorlog, zoals andere films weleens afbeelden.
Naarmate de film (en de verteltijd) vordert, komt de opgraving steeds meer op de achtergrond en krijgt de oorlog een prominentere plek. Doordat de film archeologie en oorlog linkt komen er tevens diepgaande levensvragen bij de personages naar boven. Discussies over de opgraving krijgen daarmee meteen een andere lading. Personages worstelen met de vraag wat hun nalatenschap zou zijn als zij zouden sterven, en welke attributen van hen zouden overblijven. Ook dit is een subtiele manier om de oorlog dichterbij te brengen zonder af te dwalen van de hoofdlijnen van de film.
Details
Deze realistische benadering komt ook terug in de details van de film, zowel in de manier waarop gefilmd is als in de handelingen van de personages. Zo staat Mr. Brown na een lange dag werken zijn handen te wassen bij een buitenkraantje, waarbij hij het zand onder zijn nagels vandaan moet halen. En wanneer twee personages voor het eerst een goed gesprek voeren komt de schaduw van Mrs. Pretty in beeld, omdat zij degene is die voor deze kennismaking heeft gezorgd. Soms spreken twee personages met elkaar terwijl iemand anders in beeld is, om zo de onderlinge relaties te benadrukken. Deze scenes helpen tevens te verklaren waarom de banden ineens een stuk hechter lijken. De groep staat eerst wantrouwend tegenover elkaar, maar doordat de naderende oorlog de opgraving stil dreigt te leggen, groeien ze langzamerhand steeds meer naar elkaar toe.
Langdradig?
Tegelijkertijd zorgt het uitlichten van deze relaties er ook voor dat de film op sommige punten wat traag verloopt. Doordat een groot aantal personages pas in een later stadium bij de opgraving betrokken raakt, duurt het even voordat de film écht lijkt te beginnen. Eerst richt het verhaal zich op Mrs. Pretty, zoon Robert Pretty en Mr. Basil, maar in de tweede helft wordt de nadruk op de groep archeologen gelegd. Hierdoor is het in het tweede gedeelte soms wat onduidelijk wie de hoofdpersoon van de film eigenlijk is. Als kijker sta je als het ware in de schoenen van Mr Basil: je begint de opgraving alleen, maar langzamerhand komen er steeds meer personen bij. Omdat de film vervolgens veel tijd besteedt aan de onderlinge banden die de groep opbouwt, kan het verhaal soms langdradig aanvoelen. Hoewel de beslissingen die personages in een later stadium zullen nemen hierdoor verduidelijkt worden, lijkt het soms de rem op de film te zetten.
Conclusie
The Dig maakt duidelijk met welke dilemma’s erfgoedinstellingen in het heden en verleden te maken hebben. Basil Brown kreeg pas later erkenning voor zijn vondst, het British Museum had zijn aandeel naar de achtergrond verdreven. Daarnaast belicht de film zowel de Tweede Wereldoorlog als het verhaal van de opgraving zelf – en weet daarbinnen nog interesse te wekken voor een groot scala aan personages. Er is een goede balans tussen de mate waarin de opgraving en de oorlog worden belicht, waardoor dit realistisch aanvoelt. Hoewel de omslag van het eerste naar het tweede gedeelte van de film soms wat verwarrend of zelfs langdradig kan aandoen, weet The Dig verschillende thema’s tot één boeiende film te maken.
Door Inge Kleefman.
Netflix Original: The Dig (2021)
Regie en scenario van Simon Stone
Met o.a. Carey Mulligan, Ralph Fiennes en Lily James
Inge Kleefman (1999) behaalde haar bachelor Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Momenteel volgt ze de masteropleiding Geschiedenis (specialisatie Geschiedenis en Actualiteit) aan de Radboud Universiteit.
