Zonovergoten landschappen, portretten in felroze en elektrisch blauw en nachtelijke feesten. In het Singer Laren is tot eind augustus de Collectie Nardinc te zien: de kunstverzameling die Els Blokker-Verwer samen met haar man Jaap Blokker bijeen heeft gebracht en in 2018 aan het museum heeft geschonken. De werken van de vroegtwintigste-eeuwse kunstenaar Jan Sluijters, die het grootste gedeelte van de collectie vormen, worden omringd door schilderijen van Charley Toorop, Leo Gestel en Charlotte van Pallandt en vele andere Nederlandse modernisten.
Een nieuwe vleugel
De schat aan kunstwerken die Els Blokker-Verwer aan het museum schonk, bestaande uit ruim honderd schilderijen, heeft een bijzondere plek gekregen in het museum. De ‘Nardinc’-zalen zijn speciaal voor de nieuwe collectie gebouwd. De bouw begon ruim een jaar geleden, twee jaar na de aankondiging van de schenking. De oude orangerie, die voorheen aan het museum lag, moest plaatsmaken voor de drie nieuwe zalen en een filmzaal. De nieuwe ruimtes liggen aangesloten aan het oude gedeelte van het museum en vormen zich om de serene binnentuin heen. Laag gebouwd en uitgevoerd in natuurlijke materialen, doet de nieuwbouw niet af aan de kalme sfeer van het museum en de tuin. Door het veelvuldig gebruik van glas in de wanden vloeien binnen en buiten in elkaar over en wordt het gehele complex een samenhangend geheel.
Eenmaal binnen zijn de nieuwe tentoonstellingszalen een verfrissende twist op de ‘klassieke’ museumruimte. Voor wie hier minder thuis in is: een zogenaamde ‘neutrale’ museumruimte bestaande uit strak witte muren vormt de basis voor een overzichtelijke presentatie waardoor kunstwerken het best tot uiting zouden komen. Hoewel deze manier van presenteren nu betwist wordt, is deze stijve manier van tentoonstelling in het ontwerp vakkundig vermeden. Zowel de zalen als de kunstwerken vertonen vierkante vormen en hoekige lijnen, maar er is gespeeld met hoogteverschil tussen de ruimtes, waardoor vloeiende overgangen ontstaan tussen de zalen. Als bezoeker voel je je ongeleid en vrij te ontdekken welk zonnig landschap zich om de hoek bevindt. Zo is een prominente plek gekozen voor het schilderij Port de Villefranche van Charley Toorop in de zaal getiteld ‘Kleur’. Vibrant geel, spetters blauw en warmrode stukken verf creëren samen een uitstapje naar de zonnige Franse Riviera.
Een feestelijk onthaal
De helder verlichte zalen doen recht aan de royale collectie, die voor de tentoonstelling is opgedeeld in vijf thema’s: Feest, Kleur, Vorm, Naakt en Portret brengen structuur aan in de collectie. De bezoeker stapt midden in een Parijse scene, waar het nachtleven hem in bruisende kleuren begroet. Een donkere avond is nauwelijks nog te herkennen in Café de Nuit – Café Olympia van Jan Sluijters, het eerste werk waarmee je wordt verwelkomd in de zaal ‘Feest’. De gele tinten verf lijken bijna van het doek af te springen terwijl de associatie met vuurwerk wordt opgeroepen. Toch speelt de scène zich binnen af. De gele vlekken zijn niets minder dan de gloednieuwe elektrische lichten die in het begin van de twintigste eeuw het nieuwe nachtleven mogelijk maakten. Het schilderij van Sluijters, en andere kunstwerken in de zaal, spelen op een bijzondere manier met het impressionisme zoals we het kennen. Van het impressionisme zijn we gewend dat het leven in de buitenlucht wordt gevierd en vastgelegd op het doek in de vlekkerige en ogenschijnlijk vluchtige manier die zo typisch is voor de periode. Waar het schilderij op het randje van het impressionisme en het modernisme balanceert, worden de volgende zalen gekenmerkt door de fantasievolle toepassing van kleur van het modernisme van Sluijters en de modernen. Zoals het portret van Greet van Cooten, de grote liefde van Sluijters, in iriserend turkoois en roze.
Een nieuw begin
Hoewel voor de zalen die volgen op ‘Feest’ gekozen is voor bredere titels die soms nauwelijks specifiek op de kunstwerken van toepassing zijn, zal de bezoeker geen moment verveeld zijn. Elke hoek en wand toont een shock van kleur en vorm die, hoe onwaarschijnlijk de combinaties soms ook lijken, een vrolijk begin typeren van een nieuw begin voor het museum en de collectie die nu eindelijk voor het publiek te bezichtigen is. De tentoonstelling blijft een half jaar in de nieuwe vleugel te zien, tot 28 augustus 2022. Daarna zullen de Nardinc-zalen worden gebruikt om de collecties van Blokker en het Singer Laren te combineren en zo de visie van het museum uit te dragen; een presentatie van het Nederlands modernisme in zijn volle glorie.
Door Maaike Abma
De tentoonstelling Sluijters en de modernen: De Collectie Nardinc is nog tot eind augustus 2022 te zien in het Museum Singer Laren.
Maaike Abma studeert Kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Ze zit in haar derde jaar en heeft de minor Museumstudies gevolgd. Als ze haar bachelor heeft afgerond wil ze de master Curating Art and Cultures gaan volgen.
