Toen Emmett Till in de zomer van 1955 naar familie in Money, Mississippi, vertrok, had niemand kunnen voorzien dat hij nooit meer levend terug zou komen. Zijn dood vormde het begin van de civil rights movement, die in de jaren 1960 veel heeft bereikt in de strijd voor gelijke rechten voor zwarte Amerikanen. In Till brengt regisseuse Chinonye Chukwu het verhaal van de gruwelijke lynchpartij van Emmett Till tot leven, met een kijkje in het leven van zijn moeder in de maanden die daarop volgden.
De moord op Emmett Till
Till (Jalyn Hall) werd geboren in 1941 te Chicago als zoon van Mamie Carthan Till (Danielle Deadwyler) en Louis Till. Mamie kwam uit een dorpje in Mississippi, genaamd Money, maar vertrok op haar tweede samen met haar familie naar Chicago. Louis werd tijdens de Tweede Wereldoorlog opgeroepen voor het Amerikaanse leger en stierf tijdens oorlog in Europa. In 1955, toen Emmett een goedlachse jongen van veertien was, verbleef hij in de zomer bij zijn oudoom, die in Money woonde. Voor zijn vertrek naar het zuiden, waarschuwde Mamie haar zoon expliciet op te passen de blanken in Mississippi. De rassenkwestie lag immers veel gevoeliger in Mississippi (waar de Jim Crow-wetten destijds golden) dan in Chicago. Racistische moorden waren er dus geen uitzondering. In het jaar ervoor werd de rechtszaak over de rassenscheiding op openbare scholen, beter bekend als Brown v. Board of Education, uitgevochten bij het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten.
Op 24 augustus 1955, na een middag katoenplukken, ging Emmett samen met zijn neven naar een kruidenierswinkeltje waar hij wat snoep kocht. Daar bevond zich Carolyn Bryant (Haley Bennett) achter de toonbank, die het winkeltje samen met haar man, Roy, bezat. Carolyn beweerde dat Till met haar geflirt zou hebben en haar betast had. Dit gerucht deed al snel de ronde in het dorpje, waarop Roy besloot om samen met zijn halfbroer, J.W. Milam, Emmett een lesje te leren en een voorbeeld van hem te maken. Op 28 augustus, omstreeks 2 uur ’s nachts, werd Emmett door Roy en zijn halfbroer ontvoerd. Hij werd naar een schuur in het nabijgelegen Sunflower County gebracht, waar hij op gruwelijke wijze letterlijk aan flarden werd mishandeld en in het hoofd geschoten werd. De twee mannen bonden vervolgens een ventilator rond zijn nek met prikkeldraad en dumpten hem in de Tallahatchie-rivier, waar zijn lichaam pas een aantal dagen later werd gevonden. De mannen werden de volgende dag gearresteerd voor ontvoering en in september aangeklaagd voor Till’s dood door Mamie. Helaas maakte het proces geen kans. De jury, die uit twaalf witte mannen bestond, spraken de beklaagden vrij, ondanks onthullende verklaringen van zwarte getuigen.
De kracht van Mamie
De focus van de biopic ligt vooral op Mamie. De acteerprestatie van de relatief-onbekende Danielle Deadwyler is uitmuntend. Naast dat ze op overtuigende wijze een vrouw in rouw neerzet, laat ze ook een strijdvaardige vrouw zien. De emotie van een moeder die haar enige en geliefde kind verliest door een hate crime is inmiddels niet meer ongehoord. Zo hebben de moeders van onder andere Trayvon Martin, Michael Brown, Tamir Rice en Breonna Taylor ook ervaren. De film legt de nadruk dan ook op de ‘zwarte moeder’ in de Verenigde Staten. Een scene die een grote indruk maakt op de kijker is een monoloog van Mamie in de rechtszaal, waarin ze vertelt hoe ze haar zoon keer op keer heeft gewaarschuwd voor the white man en hoe hij zijn gedrag daarop moet aanpassen. Dit doet denken aan wat veel zwarte ouders hun kinderen vertellen hoe ze zich moeten gedragen als ze politieagenten tegenkomen. De geschiedenis laat zien dat veel van deze confrontaties vaak eindigen in een ‘incidentele’ dood van de zwarte slachtoffers.
68 jaar later nog steeds relevant
Aan het einde van de film hield ik er een naar gevoel aan over. Dat een minderjarige jongen onterecht beschuldigd werd van seksuele intimidatie vanwege zijn huidskleur is afschuwelijk. Dat vervolgens wit tuig het recht in eigen handen neemt en besluit om dezelfde jongen ‘een lesje te leren’ zonder juridische gevolgen is misselijkmakend. Dat de jongen op een brute wijze zijn dood tegemoet kwam, zal geen enkel empathisch persoon koud laten. Helaas is dit vandaag de dag nog steeds een relevant verhaal. De zaak van de moord op George Floyd zorgde voor een keerpunt in de geschiedenis van witte mannelijke politieagenten die zwarte verdachten bij arrestatie executeerden. George Floyd’s situatie is een uitzondering. De zaak van Breonna Taylor, een zwarte vrouw die in 2020 tijdens een politieconfrontatie in haar eigen huis door witte agenten is doodgeschoten, loopt nog steeds. Wat het gevoel erger maakt, is het feit dat Carolyn Bryant, haar man Roy en zijn halfbroer nooit hebben geboet voor hun daden. Dit is de ultieme boodschap dat zwarte levens er toen niet toe deden en er blijkbaar nog steeds niet toe doen. In 1955 werd er nog een arrestatiebevel voor Carolyn uitgevaardigd, maar deze is nooit uitgevoerd. Carolyn zou in de jaren voor haar dood in 2023 hebben toegegeven dat ze had gelogen over de beschuldiging aan het adres van Till. Ze heeft tot aan haar dood afgelopen april nooit terechtgestaan hiervoor. Waarom Carolyn in de afgelopen decennia niet terecht heeft kunnen staan voor haar valse beschuldiging van een minderjarige jongen, blijft een mysterie. Als nazi-officieren tot op heden nog steeds verantwoording moeten leggen voor de gruwelijke daden van de Holocaust, zou het ook mogelijk moeten zijn om Carolyn Bryant tot verantwoording te roepen.
Door Rajae el Morabet Belhaj
Chinonye Chukwu: Till
Met o.a.: Danielle Deadwyler, Jalyn Hall, Frankie Faison
Te zien op Pathé Thuis
Rajae el Morabet Belhaj (1998) heeft de bachelor Geschiedenis aan de Universiteit Leiden afgerond, waar ze zich heeft gespecialiseerd in raciale betrekkingen in de Amerikaanse samenleving in historisch perspectief. Momenteel volgt ze de research master History: Cities, Migration and Global Interdependence en de master North American Studies in Leiden en doet zij onderzoek naar sociale relaties tussen etnische groepen in Amerika.
