Samenvatting
Mensen lijken geboren te worden met een bepaalde fascinatie voor dieren. Een fascinatie die met de jaren niet verdwijnt, zo getuigen de vele dierentuinen, kinderboerderijen, documentaires en webpagina’s gevuld met kattenplaatjes. Een blik op het verleden en we zien dat deze obsessie net zo ver teruggaat als wij kunnen kijken. Odins raven; de fabelen van Aesopus; de grot van Lascaux: de menselijke verbeelding lijkt inherent door dieren aangesproken te worden. Zo ook in de middeleeuwen. Een van de meest voorkomende soorten teksten die wij nog hebben uit deze periode (grofweg 500 tot 1500 na Christus) zijn de zogeheten bestiaria: beschrijvingen van (wilde) beesten en fabeldieren. Bestiaria genoten een hoge mate van populariteit gedurende de gehele middeleeuwen. Historici discussiëren nog altijd over het doel van deze teksten. In dit essay wordt deze kwestie bestudeerd in het licht van het Middelnederlandse bestiarium: Jacob van Maerlants Der naturen bloeme uit omstreeks 1272.
Vaak wordt deze tekst niet onder het genre ‘bestiarium’ geschaard, maar onder ‘(proto-)encyclopedie’. Dit terwijl Der naturen bloeme een interessante positie inneemt betreffende de vraag wat het hoofdzakelijke doel van bestiaria was. Stijn Selten laat in zijn scriptie zien dat Maerlant het format van het bestiarium aangreep om zowel over dieren te vertellen, als de lezer iets bij te brengen over goede en slechte daden van de mens. Hij maakte gebruik van dit flexibele genre dat zowel lessen over de geest als over de natuur kan bijbrengen. Der naturen bloeme is een voorbeeld van de veelzijdigheid van de middeleeuwse schrijver en de bestiariumtraditie.
Stijn Selten is een geschiedenisstudent uit Nijmegen. Hoewel hij een grote voorliefde heeft voor alle vormen van geschiedenis zijn het vooral de Europese middeleeuwen die hem eeuwig blijven fascineren. Met het oog van vandaag de dag zien we in die periode tussen 500 en 1500 jaar na Christus een wereld die duidelijk de oorsprong is van onze huidige wereld, maar die op hetzelfde moment een vreemde wereld is waar wij tegenwoordig niet meer helemaal bij komen. Na het afronden van zijn bachelorstudie geschiedenis, hoopt Stijn vanaf september zijn studiecarrière voort te zetten met de Research Master ‘Ancient, Medieval & Renaissance Studies’ aan de Universiteit van Utrecht.
