De zestiende-eeuwse Protestantse historicus John Foxe is bij het grote publiek waarschijnlijk niet bekend. Tot voor kort kende ik hem zelf ook niet. Maar zijn nalatenschap is zo’n integraal onderdeel van onze cultuur dat we het niet eens ter discussie stellen. Foxe was namelijk de eerste die het millennium tussen de klassieke periode en de […]
Recensie | Dick Harrison – De Zwarte Dood: De Pandemie van de Pest
Het verleden herbergt vele gruwelen die een blijvende impact hebben gehad op de gemeenschappelijke herinnering. Wat daarbij opvalt, is dat het hier vooral gaat om de wreedheden van mensen tegen andere mensen, terwijl natuurrampen vaak een ondergeschikte plaats krijgen: de Eerste Wereldoorlog wordt veel meer herdacht dan de Spaanse Griep die rond dezelfde tijd nog […]
Recensie | Patrick Wyman – De doorbraak
In 2000 introduceerde de Amerikaanse historicus Kenneth Pomeranz de term ‘The Great Divergence’. Hiermee gaf Pomeranz een nieuwe impuls aan een discussie die al eeuwen gevoerd wordt: hoe kan het dat West-Europa, wat in de late Middeleeuwen nog een armoedige en achtergestelde uithoek geweest vergeleken met de bloeiende beschavingen in het Midden-Oosten, India en Oost-Azië, […]
Lars Brull | De Duitse Boerenoorlog – Religieuze oorlog of sociale opstand?
Het jaar 1517 is het beginpunt van de Reformatie en het opkomende protestantisme in Europa. In dat jaar schreef de Duiste theoloog Maarten Luther (1483-1546) zijn 95 stellingen, waarmee hij de misstanden van de katholieke kerk aan de kaak stelde. Paus Leo X (1475-1521) gaf de reformator vervolgens zes dagen de tijd gaf om zijn […]
Rogier Vonk | Drukken voor een nieuw publiek – Gheraert Leeu’s bijdrage aan het embleemgenre
Samenvatting De Lage Landen kenden in de late middeleeuwen een toename in de populariteit van verzamelingen met moraliserende dierenverhalen. Die verzamelwoede past binnen een ontwikkeling die William Ashworth beschrijft als het ‘emblematische wereldbeeld’. In zo’n wereldbeeld heeft elk object in de kosmos talloze betekenissen die ontcijferd dienen te worden om achter nieuwe kennis te komen. […]
Tim Hertogh | Tussen seksisme en realisme – Gedichten over vrouwentoernooien in de 12e en 13e eeuw
Samenvatting De vrouwentoernooien zijn een Duits en vier Franse gedichten uit de twaalfde en dertiende eeuw (ca.1180-ca.1300) over vrouwen die vechten in riddertoernooien. In deze scriptie onderzoekt Tim Hertogh wat de vrouwentoernooien ons kunnen leren over het idee van de vechtende vrouw in de twaalfde en dertiende eeuw. Tim laat zien dat de gedichten een […]
Essay | Vechtende vrouwen – Sport en seksisme in de Middeleeuwen
Je bent toch geen wijf!’ Ik ben veertien en hoor mijn coach vanaf de zijlijn schreeuwen. Na weinig slaap en een autorit naar een dorp ver buiten de stad, maant hij een geblesseerde teamgenoot weer op te staan. Dan hebben de tegenstanders ook nog eens een meisje als linksvoor, ik sta rechtsachter en dat maakt […]
Recensie | Wim Blockmans – Medezeggenschap
‘Een historicus wordt vaak gedreven door de problemen van zijn eigen tijd”, stelt historicus Wim Blockmans in het slothoofdstuk van zijn nieuwe boek Medezeggenschap. Hij signaleert dat de Europese liberale democratieën, waar in veel gevallen lang en hard voor gestreden is, op allerlei manieren onder druk en ter discussie staat. Zelfs in de gevestigde westerse […]
Recensie | Herman Pleij – Oefeningen in genot
In 21ste-eeuwse boeken, die als doel hebben om nieuwe generaties seksuele voorlichting te geven, doemt regelmatig de Foucaultiaanse overtuiging op dat men in de Oudheid seksueel vrij was totdat het christendom de mens ketende. Het verleden is daarmee niet de beste vriend van de moderne progressieve seksuoloog, die pubers en jongvolwassenen van alle seksuele oriëntaties […]
Keerpunten | Grijpt uw harnas en lans! – Het middeleeuws toernooi
Een klassiek beeld van hoe wij een middeleeuws toernooi voorstellen komt naar voren in de trailer van de film A Knight’s Tale (2001). Deze laat zien hoe de hoofdpersoon William, een gewone jongen, ridder wordt. Een problematische situatie, aangezien ridders eigenlijk van adellijke afkomst zouden moeten zijn. Het beeld dat wij vandaag de dag van […]