Tot en met 24 januari 2016 is in het Amsterdam Museum de tentoonstelling ‘Graffiti – New York meets the Dam’ te zien. De tentoonstelling focust zich ‘op de jaren zeventig en tachtig en laat het zien hoe bekende Amsterdamse graffitikunstenaars zoals Shoe en Delta werden beïnvloed door Amerikaanse artiesten als Dondi en Keith Haring’.
Punkjaren
Deze chronologische tentoonstelling begint met het verhaal van de eerste generatie Amsterdamse graffitischrijvers die eind jaren zeventig ontstaat uit de punkbeweging. De focus wordt gelegd op bekende graffitischrijvers als Dr. Rat, De Zoot en Kaagman. Volgens het museum gaat deze beweging ‘rond 1978 echt los op de muren van Amsterdam’ en plaatst overal tags (een soort handtekeningen). Dit alles gebeurt in een periode waarin Amsterdam sterk verandert en geconfronteerd wordt met onrust en rellen. De Nieuwmarktrellen, die ontstaan naar aanleiding van de aanleg van het nieuwe metrosysteem, is hier een bekend voorbeeld van.
Graffiti als kunst
Vervolgens is te zien dat de graffitischrijvers in New York zich rond dezelfde tijd artistiek al verder hebben ontwikkeld en hun tags hebben uitgewerkt naar grote pieces (schilderingen). Hun werk is niet langer alleen op stadsmuren en metro’s te vinden, maar ook op het witte doek. De New Yorkse graffiti wordt in de tentoonstelling als kunst gepresenteerd en staan in schril contrast met de punk-graffitischrijvers uit Amsterdam. Begin jaren tachtig waait deze New Yorkse graffitistijl over naar Amsterdam en jonge creatievellingen laten zich inspireren door deze stijl. Het werk van deze tweede generatie graffitikunstenaars is overal te zien in de stad: op muren, op metro’s en in metrostelsels, op platenhoezen, kleding enzovoorts. Een niet meer te stoppen stroming van creativiteit en tegelijkertijd vandalisme is het gevolg. De tentoonstelling heeft de stad als decor losgelaten en belicht deze tweede generatie meer als een kunststroming. En hoewel er veel graffitischrijvers in Amsterdam actief zijn, laat de tentoonstelling ook hier alleen de bekende gezichten aan het woord. De tentoonstelling eindigt met een zaal vol kunst, want net als hun New Yorkse voorgangers gaat de graffiti van de Amsterdamse jongens uiteindelijk ook over op het doek.
Kroonjuwelen
De tentoonstelling volgt vrij letterlijk de verhaallijn van de documentaire ‘Kroonjuwelen’ uit 2005 van Stunned Film. In deze documentaire vertellen bekende Amsterdamse graffitischrijvers uit eerste helft van de jaren tachtig over hun beginjaren, aangevuld met historisch beeldmateriaal. Het Amsterdam Museum heeft dit verhaal in de tentoonstelling verwerkt en aangevuld met twee zalen vol graffitikunst uit New York uit de collectie van The Museum of the City of New York. De tentoonstelling brengt zo weinig aanvulling op het bekende verhaal over graffiti in Amsterdam.
De graffititentoonstelling is mooi vormgegeven en laat duidelijk zien hoe de bekende graffitischrijvers uit Amsterdam beïnvloed werden door het werk van graffitischrijvers uit New York. Graffiti wordt gepresenteerd als kunst en de tentoonstelling bevat voorbeelden van veel verschillende soorten stijlen graffiti, die verspreid over de stad te vinden zijn. Door de nadruk te leggen op graffiti als kunst en alleen de bekende namen te noemen gaat de tentoonstelling echter wel voorbij aan de hele reden waarom er graffiti werd geschreven en de impact die het heeft gehad op Amsterdam. Een stad wiens uiterlijk toch drastisch is veranderd sinds de opkomst van de graffitischrijvers eind jaren ‘70. Hiermee is de tentoonstelling inhoudelijk een gemiste kans maar wel een lust voor het oog.
Amsterdam Museum
Graffiti – New York meets the Dam
18 september 2015 – 24 januari 2016
https://www.amsterdammuseum.nl/tentoonstellingen/graffiti-new-york-meets-dam
Barbara Eelman – Van Gisteren
Van Gisteren is een werkplaats voor historische projecten. Historisch onderzoek wordt hier omgezet in verhalen, toegankelijke artikelen, documentaires, lezingen en lesprogramma’s. Van Gisteren heeft als als doel geschiedenis voor een breed publiek toegankelijk te maken. Maandelijks wisselen Van Gisteren en Jonge Historici recensies uit, kijk voor de meest recente bijdrage van Jonge Historici op www.vangisteren.nu.
